آشنایی با انواع بی حسی و آرامبخشی در دندانپزشکی با ویدیو + عوارض آمپول بی حسی دندان چیست؟

بی حسی موضعی یکی از مراحل مهم کارهای دندانپزشکی است که از اهمیت بالایی برخوردار است. یک بی حسی موضعی موفق باعث آرامش بیمار در حین کار و سبب اطمینان او به دندانپزشک می شود. همچنین دندانپزشک کار خود را با آسودگی خاطر از اینکه بیمارش درد ندارد و آرام است انجام می دهد.بی حسی موضعی ممکن است مشکلاتی را برای بیمار داشته باشد که قسمتی از آن مربوط به داروی مصرفی و قسمت دیگر مربوط به وسایل مورد استفاده، فیزیولوژی بدن بیمار و خود عمل تزریق می باشد. برای بیشتر پروسه ها و درمان های دندانپزشکی لازم است که بیمار برای جلوگیری از احساس درد و عوارض احتمالی بی حس شود. بیماران معمولا بسته به نوع درمان و مدت زمان درمان، سن و سال و میزان اضطرابی که دارند ۳ نوع بیحسی دریافت می کنند. در این مقاله با ما همراه باشید که درباره انواع بی حسی‌های دندانپزشکی اطلاعاتی ارائه شده که خواندن آن ها می تواند برایتان مفید باشد.

---

فهرست مطالب

• بی حسی موضعی چیست؟
• آشنایی با روشهای بی حسی دندان در دندان پزشکی
• آمپول دندانپزشکی چیست؟
• عکس آمپول دندانپزشکی
• معرفی انواع آمپول بی حسی دندان
• اسم امپول بی حسی چیست؟
• آشنایی با انواع بی حسی دندانپزشکی
• داروهای بی حسی سدیشن کدامند؟
• داروهای بی حسی دندان چند نوع هستند؟
• مشخصا چه افرادی نیاز به دریافت سدیشن دارند؟
• در مواد بی حس کننده دندان چه موادی به کار رفته است؟
• تفاوت بیهوشی عمومی با آرامبخشی داخل وریدی چیست؟
• برای چه عمل های دندانپزشکی نیاز به بیهوشی عمومی است؟
• زمان مناسب تزریق داروی بی حسی دندان
• دلایل بی حس نشدن دندان ها چیست؟
• چرا از آمپول بی حسی در دندانپزشکی استفاده می شود؟
• اثرات جانبی آمپول بی حسی چیست؟
• عوارض آمپول بی حسی دندان چیست؟
• چه چیزی خطر عوارض جانبی آمپول بی حسی را افزایش می‌دهد؟
• آیا عوارض بی حسی دندان خطرناک است؟
• آیا جایگزینی برای آمپول بی حسی دندان وجود دارد؟
• علت دردناک بودن تزریق داروی بی حسی دندانپزشکی چیست؟
• ۳ فاکتور اثر گذار در راحتی مریض در هنگام تزریق بی حسی
• ژل بی حسی لثه دندانپزشکی چیست؟
• برای چه افرادی از ژل بی حسی استفاده می شود؟
• سخن پایانی و سوالات متداول

---

بی حسی موضعی چیست؟

بی حسی موضعی عبارت است از، از دست دادن حساسیت نسبت به تحرکات دردناک که بعلت قطع جریان محیطی در طول یک عصب به صورت گذرا بوجود می آید.داروهای بیحسی موضعی کلا به سه گروه تقسیم می شوند.

• استرها
• آمیدها
• ترکیبات نوع هیدروکسیل

آشنایی با روشهای بی حسی دندان در دندان پزشکی

1. بی حسی دندان موضعی یا لوکال
2. سدیشن (Sedation)
3. بیهوشی عمومی (General Anesthesia)

آمپول دندانپزشکی چیست؟

برای بی حس کردن محیط دهان، بسته به نوع کاربردی که دندانپزشک بی حسی در نظر دارد، مواد و تکنیکهای مختلفی استفاده میشود.

لیدوکائین متداول ترین نوع ماده بیحسی است که در مطب دندانپزشکی کاربرد دارد. دندان پزشکی برای خیلی ها ترسناک است؛ آن صندلی بزرگ و عجیب غریب با آن چراغ و سیمهایی که از آن آویزان است و مثل بیک غول بی شاخ و دم به آدمهای وحشت زده دهن کجی می کند و بوی خاصی که هرمیشه آشناست، اما ما را به یاد خاطرات تلخ و شیرین اقدامات قبلی دندانپزشکی که برایمان انجام شده، می اندازد.

هر یک از اینها به تنهایی با اضطرابی آشنا از دندانپزشکی همراه است، اما وای به لحظه ای که دندانپزشک بخواهد کارش را شروع کند. به طرف کمدش می رود و با یک سرنگ فلزی غول پیکر که هرگز وحشتناک تر از آن را ندیده ایم به کنارمان می آید، سرپوش سرنگ را برمی دارد و خروج مایع بیحسی از سرسوزن را اشکار می کند.

بعد از این لحظه شاید ترجیح می دهیم چشم هایمان را ببندیم و بقیه داستان را فقط حس کنیم و نبینیم محیط دهان و از جمله دندان ها، محیطی پر از اعصاب و گیرنده های حسی است. هر گونه دستکاری در محیط دهان و دندان، ممکن است گیرنده ها را تحریک کرده و درد ایجاد کند.

جدا از سر و صدای وسایل چرخنده دندانپزشکی که بسیاری از مراجعه کنندگان مطبهای دندانپزشکی را آزار می دهد، ترس از دردناک بودن عملیات دندانپزشکی نیز بسیار آزار دهنده است. بی حسی های دندانپزشکی به کمک آدمی آمده است و با طرف شرکت کننده در یک درمان دندانی، یعنی هم بیمار و هم دندانپزشک را به آرامش می رساند. لزوما تمام عملیات دندانپزشکی دردناک نیست یا درد آنها آنقدر شدید نیست که نیاز به بیحسی باشد. به عبارتی، دندانپزشک برای انجام عملیات دندانپزشکی به صورت جداگانه تصمیم می گیرد که آیا اقدام به بی حسی بکند یا نه.

معمولا برای انجام عملیات ساده ای که تداخل چندانی با اعصاب دهان، دندان ندارد، مثلا جرمگیری یا ترمیم دندان های درمان ریشه شده، احتیاجی به بی حسی نیست اما برای انجام اغلب عملیات دندانی مثل پر کردن، درمان ریشه، کشیدن دندان، جراحی و … بیحسی لازم است. البته بعضی دندانپزشکان، بنا به تجربه و شناختی که از نوع دندان، میزان پوسیدگی، آستانه درد و همکاری بیمار دارند، مواردی از پر کردن دندان را بدون آنکه درد شدید یا مشکل خاصی برای بیمار اتفاق بیفتد، بدون بی حسی انجام می دهند.

عکس آمپول دندانپزشکی

معرفی انواع آمپول بی حسی دندان

برخی از انواع آمپول های بی حسی دندان در دسته‌بندی بیهوشی عمومی جای می‌گیرند. عملکرد داروهای این گروه دقیقاً برخلاف داروهای بی‌حسی موضعی است. زمانی که این داروها استفاده می‌شوند، کل بدن تحت تأثیر قرار خواهد گرفت و در واقع ایجادکننده حالت بیهوشی هستند. درصورتی‌که جراحی‌های دهان و جراحی دندان طولانی‌مدت باشند، می‌توان نسبت به تزریق این آمپول‌ها اقدام کرد. همچنین در برخی از عمل‌های جراحی بیمار نباید تکان بخورد؛ زیرا حساسیت بالایی وجود دارد. این داروها به کمک بدن بیماران می‌شتابند تا آن‌ها را کاملاً بدون حرکت نگه دارند. همچنین گاهی اوقات بیماران ترس و اضطراب شدیدی را روی صندلی دندانپزشکی تجربه می‌کنند. در این شرایط پزشک برای آرام کردن بیمار خود، استفاده از آمپول‌های بیهوشی عمومی را پیشنهاد می‌دهد.

انواع آمپول های بی حسی دندان که موجب بیهوشی عمومی می‌شوند، به‌صورت کنترل‌شده و از طریق IV یا ماسک صورت برای فرد تجویز خواهند شد. از داروهای مورد استفاده در بیهوشی عمومی می‌توانیم به پروپوفول، کتامین، دیازپام، ایزوفلوران، دسفلوران و متوهگزیتال اشاره کنیم. زمانی که بیهوش هستید، تنفس شما از طریق لوله تراشه انجام خواهد شد. نکته مهمی که باید بیان کنیم این است تمامی افراد نمی‌توانند در بین کاندیدهای مناسب بیهوشی عمومی جای بگیرند. به‌عنوان‌مثال اگر در پرونده خود سابقه مشکلات عصبی، بیماری‌های اندام داخلی و رفلاکس اسید دارید، بهتر است از روش‌های دیگر بهره بگیرید. لازم به ذکر است قویترین امپول بی حسی دندان در این دسته‌بندی جای می‌گیرد.

آرامش‌بخش اکسید نیتروژن

از اکسید نیتروژن به‌عنوان گاز خنده نیز یاد می‌شود. اکسید نیتروژن در واقع نوعی آرام‌بخش ساده است که تأثیرگذاری آن در سریع‌ترین زمان ممکن رخ می‌دهد. در این روش با کمک ماسک باید به استنشاق ترکیب نیتروژن و اکسیژن بپردازید. بین هر دو گاز باید تعادل وجود داشته باشد که کنترل این امر توسط پزشک صورت خواهد گرفت. زمانی که استنشاق قطع شود، تأثیر آن نیز در بیشترین سرعت از بین خواهد رفت. معمولاً افرادی که جوان‌تر هستند، از این روش استقبال می‌کنند. سایر آرامش‌بخش‌ها اثرات بسیار عمیقی دارند؛ به همین علت وجود یک همراه بسیار ضروری است.

اسم امپول بی حسی چیست؟

بیحسی موضعی از تزریق دارو اعمال می شود. رایج ترین داروهایی که برای بی حس کردن دندان استفاده می شوند عبارتند از:

• لیدوکائین
• آرتیکائین
• پریلوکائین
• مپیواکائین
• و بوپیواکائین

عکس امپول بی حسی دندان

آشنایی با انواع بی حسی دندانپزشکی

این داروها به صورت موضعی استفاده می شوند یا در محل خاصی در دهان شما تزریق می شوند. آنها معمولاً در کمتر از ۱۰ دقیقه تاثیر خود را گذاشته و ناحیه مورد نظر را بی حس و سر می کنند. انواع بی حسی های دندانپزشکی به شکل موضعی یا لوکال، با وجود اینکه منطقه بی حس می شود، اما شما همچنان هوشیار و قادر به برقراری ارتباط خواهید بود. اثرات بیحسی در طول عمل و تا چند ساعت پس از آن ممکن است باقی خواهند ماند.

۱. بی حسی دندان موضعی یا لوکال

بی حسی دندان (به صورت موضعی) رایج ترین نوع آرامبخشی در دندانپزشکی است. دندانپزشکان معمولاً برای انجام درمان های سبک و کوچک از این نوع بی حسی استفاده می کنند.

قبل از انجام هر کدام از روش های زیر، به صورت انواع بی حسی موضعی دندان به لثه بیمار تزریق می شود:

• پرکردن دندان
• کشیدن دندان
• عصب کشی دندان یا درمان ریشه
• نصب روکش دندان
• جرمگیری دندان و روت پلنینگ

انواع بی حسی موضعی:

برخلاف بیهوشی های عمومی، بی حسی های موضعی باعث از دست دادن هوشیاری شما نمی شوند. این بدان معنی است که آنها معمولاً ایمن تر هستند، معمولاً قبل از استفاده نیازی به آماده سازی خاصی ندارند و آثار آنها سریعتر از بین می رود.

۲. سدیشن (Sedation)

سدیشن نوعی از آمپول دندان پزشکی است که در شمار زیادی از بیماران جهت آرامبخشی بکار برده می شود. دندانپزشکی سدیشن می تواند به تسکین اضطراب و ترس بیمار در حین کار دندانپزشکی کمک کند یا اینکه منجر به کاهش درد و جلوگیری از حرکت بیماران در طول عمل شود.

بیحسی و آرامبخشی سدیشن را می توان به صورت خفیف، متوسط ​​یا عمیق به بیمار تجویز کرد:

• سدیشن دندانپزشکی خفیف شما را هوشیار نگه می دارد و می توانید به دستورات پاسخ دهید.
• آرامبخشی متوسط ​​ممکن است شما را در حالت نیمه هوشیار قرار دهد.
• آرام بخش عمیق نیز اغلب شما را از محیط اطراف خود بی خبر می کند طوری که نمی توانید به تحریک پاسخ دهید.

3. بی حسی دندان عمومی General anesthesia

بی حسی دندان یا بیهوشی عمومی را خواب مصنوعی نیز می‌گویند و زمانی که اضطراب بیمار بالا است یا زمان جراحی دندان طولانی است مورداستفاده قرار می‌گیرد. این نوع از بی حسی دندانپزشکی به صورت استنشاقی یا تزریق وریدی مورداستفاده قرار می‌گیرد و برای اعمال زیر بسیار کاربردی است:

• پیوند استخوان دندان برای ایمپلنت؛
• اعمال جراحی فک؛
• کشیدن دندان برای جراحی؛
• قابل استفاده برای برخی از اعمال دندانپزشکی زیبایی.

لازم به ذکر است که استفاده از بی حسی عمومی نیز ممکن است عوارضی به همراه داشته باشد. موارد زیر از جمله شایع‌ترین علائم و عوارض نسبت به مصرف بی حسی عمومی محسوب می‌شوند.

• قفل شدن فک بیمار؛
• احساس خستگی و بی‌حالی؛
• داشتن توهم و منگی خفیف؛
• گیجی؛
• تعرق بالا و لرزیدن؛
• تورم در محل تزریق؛
• استفراغ و حالت تهوع؛
• سر گیجه و سایر موارد دیگر.

داروهای بی حسی دندان چند نوع هستند؟

به طور کلی داروهای انواع بی حسی های دندانپزشکی و لثه در دندانپزشکی به دو گروه اصلی تقسیم می شوند:

گروه اول :

داروهایی هستند که در آنها از ماده بی حس کننده لیدوکایین به همراه آدرنالین استفاده شده است. آدرنالین باعث می شود عروق خونی در ناحیه ای که آمپول بی حسی تزریق شده است تنگ شده و داروی بی حسی لیدوکایین همان جا در کنار عصب دندان بماند و دندان را برای مدت طولانی بی حس کند. ولی آدرنالین کمی باعث تپش قلب نیز می شود، بنابراین افرادی که بیماری قلبی عروقی دارند، نباید از این نوع داروی بی حسی استفاده کنند، چون باعث تپش قلب و خطر برای آنها خواهد شد.

گروه دوم :

آمپول بی حسی دندان بدون آدرنالین هستند، بنابراین گرچه اثر کوتاه مدت تری دارند، ولی بعضی بیماران خاص باید از این دارو استفاده کنند که تفاوت قیمت چندانی با اولی ندارد. اگر شما بیماری خاصی دارید، حتما قبل از تزریق آمپول، آن را با دندانپزشک تان در میان بگذارید تا داروی بی حسی مناسب را برای شما تزریق کند.

داروهای بی حسی سدیشن کدامند؟

یکی از رایج ترین دارهای بیحسی دندانپزشکی که به منظور سدیشن به بیمار داده می شود اکسید نیتروژن ( یا گاز خنده) است. اکسید نیتروژن یک گاز قابل استنشاق است و کاربرد زیادی در دندانپزشکی کودکان دارد. نمونه های دیگر آرامبخشی سدیشن عبارتند از:

• دیازپام (Valium)
• میدازولام (Versed)
• و پروپوفول (Diprivan)

مصرف پروپرانول قبل از دندانپزشکی

پروپرانول یک داروی مسدود کننده بتا است. این دارو با مسدود کردن اثرات هورمون‌های استرس مانند آدرنالین (اپی‌نفرین) و نورآدرنالین (نوراپی‌نفرین) روی گیرنده‌های بتا در قلب، ریه‌ها و سایر بافت‌ها تأثیر می‌گذارد. این دارو برای درمان مشکلات قلبی، کمک به کاهش اضطراب و پیشگیری از میگرن استفاده می‌شود. به بیان دیگر، از این دارو زمانی استفاده می‌کنیم که فرد دچار ضربان قلب نامنظم (آریتمی) شده است. اینجاست که رابطه بین پروپرانول و اضطراب پررنگ می‌شود.

موارد مصرف قرص پروپرانول

شایع است که قرص پروپرانول برای کاهش استرس استفاده می‌شود. اما جالب است که بدانید این دارو دارای طیف وسیعی از مصارف بهداشتی است که هم مسائل جسمی و هم روانی را پوشش می‌دهد. در اینجا برخی از شرایطی که پروپرانول در آنها مورد استفاده قرار می‌گیرد را مشاهده می‌کنید:
•    اضطراب
•    اختلال هراس
•    میگرن
•    فشارخون بالا (فشارخون بالا)
•    اختلال در ریتم قلب (ضربان قلب سریع یا نامنظم)
•    درد قفسه سینه ناشی از آنژین
•    پرکاری غده تیروئید
•    همانژیوم نوزادی
البته این فهرست کامل نیست، زیرا پروپرانول می‌تواند برای درمان سایر بیماری‌ها و اختلالاتی که در بالا به آنها اشاره نکرده‌ایم هم استفاده شود. همچنین در برخی موارد به عنوان یک اقدام پیشگیرانه مورد توجه است. به عنوان مثال می‌تواند خطر ابتلا به حمله قلبی یا سکته را کاهش دهد.
توجه داشته باشید که میزان دوز پروپرانول و اضطراب شما، بسته به موقعیتی که در آن هستید متفاوت خواهد بود. برای درک بهتر این مسئله باید با پزشک معالج خود در تماس بوده و میزان دوز صحیح را از ایشان بپرسید.

واکنش شدید آلرژیک به پروپرانولول

• قبل از هر گونه جراحی به پزشک یا دندانپزشک خود اطلاع دهید که در حال مصرف داروی پروپرانولول هستید.
• اگر مبتلا به دیابت هستید، پروپرانولول ممکن است ضربان قلب بالای شما را که معمولا به خاطر افت قند خون احساس می کنید، پنهان کند. دیگر نشانه های افت قند خون عبارتند از سرگیجه و تعریق که تحت تاثیر این دارو قرار نمی گیرند.
• به علاوه داروی پراپرونولول ممکن است کنترل قند خون را دشوار سازد. بنابراین به طور منظم فند خون خود را چک کنید و نتیجه را به پزشک اطلاع دهید. در صورت مشاهده علائم قند خون بالا، مانند افزایش تشنگی یا ادرار به پزشک اطلاع دهید. ممکن است لازم شود پزشک داروهای دیابت، برنامه ورزشی و رژیم غذایی شما را تنظیم کند.
• پروپرانولول ممکن است باعث سرگیجه شود. الکل یا ماری جوانا سرگیجه را بدتر می کنند. در هنگام مصرف این دارو تا زمانی که به طور کامل هوشیار نشده اید، رانندگی نکنید و یا از دستگاه هایی که نیازمند هوشیاری هستند، استفاده نکنید.
• برای کاهش خطر سرگیجه یا سبکی سر زمانی که از حالت دراز کشیده یا نشسته بلند می شوید، خیلی آهسه حرکت کنید.
• شکل مایع داروی پروپرانولول ممکن است حاوی الکل باشد. اگر اعتیاد به الکل دارید یا مبتلا به بیماری کبد هستید، شکل مایع دارو را با احتیاط مصرف کنید. در مورد مصرف بی خطر دارو با پزشک خود مشورت کنید.

مشخصا چه افرادی نیاز به دریافت سدیشن دارند؟

بیماران مبتلا به اضطراب شدید معمولاً قبل از تزریق بیحسی دندانپزشکی و  شروع درمانشان (به خصوص اگر ترس از سوزن داشته باشند) به دریافت مسکن نیاز دارند. افراد مبتلا به فوبیای دندان، که ترس شدید از مراجعه به دندانپزشک دارند نیز، اغلب قبل از شروع درمان با این روش آرام می شوند.

۳. بیهوشی عمومی (General Anesthesia)

بیهوشی عمومی منجر به از دست دادن موقت هوشیاری در طی اعمال دندانپزشکی می شود. بیمار در ۳ حالت نیاز به بیهوشی عمومی در دندانپزشکی دارد:

• زمانی که عملِ سنگین با مدت زمان طولانی انجام می شود
• زمانی که اضطراب و ترس بیمار از عمل بسیار زیاد است
• زمانی که بیمار حین عمل بیش از حد تکان می خورد و همکاری لازم را ندارد

این نوع بیهوشی اغلب به عنوان خوب مصنوعی شناخته می شود. بیمار در تمام طول عمل بی پاسخ می ماند و هیچ دردیی احساس نمی کند. از همه مهمتری هیچ خاطره ای از عمل و لحظات بعد از آن به یاد نخواهد آورد. بیهوشی عمومی به صورت داروی استنشاقی یا تزریق داخل وریدی (IV) اعمال می شود.

در مواد بی حس کننده دندان چه موادی به کار رفته است؟

وقتی داروی بیحسی به شما تزریق می شود بدن تلاش می کند با بالا بردن جریان خون ناحیه که به آن آسیب وارد شده را ترمیم کند بنابراین سعی می کند داروی بی حسی که به عنوان یک ماده خارجی شناسایی کرده است را از محل دور کند همان طور که خودتان حدس می زنید در این صورت مدت زمان بی حس ماندن آن ناحیه پائین آمده و شما ممکن است در حین کار احساس درد کنید به این منظور در ماده بی حسی دندانپزشکی از ماده ای به نام اپی نفرین (آدرنالین) استفاده شده است که این ماده یک ماده تنگ کننده رگ است (شریان بند) که باعث می شود جریان خون در آن ناحیه پائین آمده و بی حسی مدت زمان بیش تری طول بکشد.

ماده اپی نفرین حتی اگر در غلظت بسیار کم و رقیق شده با نسبت ۱ به ۲۰۰۰۰۰ استفاده شود هم می تواند بسیار مؤثر باشد. اپی نفرین به عنوان یک تنگ کننده رگ شناخته شده است که باعث می شود در ناحیه تزریق بی حسی رگ های خونی مقبض و تنگ شود و جریان خون در آن ناحیه کم شود. این عملکرد باعث می شود ماده بی حسی با اثربخشی طولانی تری باقی بماند و دندانپزشک راحت تر به کار خود ادامه دهد و بیمار هم احساس درد نکند.

تفاوت بیهوشی عمومی با آرامبخشی داخل وریدی چیست؟

تفاوت بین بیهوشی عمومی و آرامبخشی آگاهانه وریدی IV در توانایی بیمار برای پاسخ دادن و نفس کشیدن به تنهایی و بدون دستگاه است. در بیهوشی نیاز به تنفس از طریق دستگاه است و هیچ چیزی احساس نمی شود اما با بیحسی وریدی، بیمار بدون نیاز به دستگاه نفس می کشد.

برای چه عمل های دندانپزشکی نیاز به بیهوشی عمومی است؟

بیهوشی عمومی معمولاً برای بیماران بستری در بیمارستان که تحت عمل جراحی تهاجمی دهان قرار می‌گیرند تدارک دیده می شود. برخی از مهمترین اعمال دهان و دندان که نیاز به این نوع بیهوشی دارند از جمله:

• پیوند استخوان دندان
• جراحی فک
• کشیدن دندان با جراحی
• جراحی سرطان دهان
• جراحی آپنه خواب
• برخی از روش های دندانپزشکی زیبایی
• جراحی شکاف لب یا کام

زمان مناسب تزریق داروی بی حسی دندان

زمانی که دندانپزشک سوزن تزریق داروی بیحسی را وارد بافت مورد نظر می کند ابتدا چند قطره از آن را تزریق می نماید و پس از چند ثانیه مکث سوزن را به محل مشخص که معمولا با کمک حس لامسه آن را پیدا می کند وارد کرده و و با تکیه بر تجربه زیادی که کسب کرده تزریق را کامل میکند. بسته به بافت محل تزریق در هر بیمار میزان ورود سوزن به آن متفاوت است.

روند تزریق دارو باید به آهستگی انجام شود زیرا تزریق سریع ممکن است علاو ه بر آسیب به بافت موجب واکنش منفی نسبت به داروی بی حسی شود.

دلایل بی حس نشدن دندان ها چیست؟

دلایل متعددی می تواندد بیحسی شدن دندان ها را با ختلال مواجه سازند اما خبر خوب این است که تقریبا همه این موارد را می توان برطرف نمود.امروزه میتوان با اطمینان بالایی گفت که دندانپزشکی همراه با درد معنایی ندارد و تمامی دندان ها به طریقی بی حس خواهند شد .اما خب این امر غیر قابل انکار است که در بعضی بیماران بی حسی دیرتر و مشکل تر روی می دهد .اندودنتیست ها یا متخصصان درمان ریشه بهترین تجربه را برای رفع ای موارد دشوار دارند.

و اما چه عواملی باعث کاهش قدرت بی حسی می شود :

• ترس و اضطراب : از مهمترین و اثرگذارترین عواملی که مانع بی حسی می شوند ترس و استرس است ، اگر شما به عنوان یک بیمار به ترس و استرس خود واقف هستید با روش های کنترل و مدیریت این استرس می توانید بسیاری از مشکلات ناشی از عدم بی حسی سریع را برطرف کنید .برای درمان استرس و کنترل آن بهترین راه مراجعه به روان درمانگر و یا استفاده از دارو است . اهمیت رفع این استرس بسیار بالا است زیرا عاملی است که تاثیری دو جانبه دارد از طرفی استرس در روند بیحسی فرد اختلال ایجاد میکند و از سوی دیگر به دلیل عدم بیحسی و تحمل درد بیشتر اضطراب بیمار افزایش می یابد . بنا براین هر چه زودتر آ نرا از بین ببرید رضایت مندی بیشتری خواهید داشت .
• بیمارانی که تجربه حمله پانیک داشته اند : برای این بیماران بی حسی تداعی کننده حملات پانیک آنها خواهد بود بنابر این با تمهیدات دارویی قبل از شروع درمان می توان بی حسی موفق تری را فراهم ساخت
• ترس از خفگی به دنبال بی حسی : بعضی از افراد نگران بسته شدن مجرای گلویشان در اثر بی حسی هستند باید به این دست از بیماران اطمینان داد که بی حسی های دهانی کوچکترین مشکلی برای تنفس ایجاد نخواهند کرد .
• بیماران مبتلا به اعتیاد: اگر چه که این مورد اساسا در امر بیحسی اختلال ایجاد میکند اما به هر حال یک دندانپزشک میتواند روش مناسبی برای این دست بیماران نیز جایگزین کند.

از مواردی که می تواند کمک شایان توجهی به انجام فرآیند بی حسی داشته باشد ، خواب کافی در شب قبل از روز مراجعه می باشد . وقت دندانپزشکی خود را در روزهایی که پر تنش هستند و یا خسته اید تنظیم نکنید . حتما در خصوص مشکلات بی حس نشدن خود با دندانپزشک گفتگو کرده و سپس به روش انتخابی ایشان اعتماد کرده و با خیال آسوده آن را انجام دهید.

چرا از آمپول بی حسی در دندانپزشکی استفاده می شود؟

جدا از سر و صدای وسایل چرخنده دندانپزشکی که بسیاری از مراجعه کنندگان مطب های دندانپزشکی را آزار می دهد -و جزو تجهیزات دندانپزشکی پر استفاده هستند- ترس از دردناک بودن عملیات دندانپزشکی نیز بسیار آزار دهنده است. آمپول دندان پزشکی به کمک آدمی آمده است و با طرف شرکت کننده در یک درمان دندانی، یعنی هم بیمار و هم دندانپزشک را به آرامش می رساند. لزوما تمام عملیات دندانپزشکی دردناک نیست یا درد آنها آنقدر شدید نیست که نیاز به بی حسی باشد. به عبارتی، دندانپزشک برای انجام عملیات دندانپزشکی به صورت جداگانه تصمیم می گیرد که آیا اقدام به بی حسی بکند یا نه.

معمولا برای انجام عملیات ساده ای که تداخل چندانی با اعصاب دهان، دندان ندارد، مثلا جرمگیری یا ترمیم دندان های درمان ریشه شده، احتیاجی به بی حسی نیست اما برای انجام اغلب عملیات دندانی مثل پر کردن، درمان ریشه، کشیدن دندان، جراحی و … بی حسی لازم است. البته بعضی دندانپزشکان، بنا به تجربه و شناختی که از نوع دندان، میزان پوسیدگی، آستانه درد و همکاری بیمار دارند، مواردی از پر کردن دندان را بدون آنکه درد شدید یا مشکل خاصی برای بیمار اتفاق بیفتد، بدون بی حسی انجام می دهند.

اثرات جانبی آمپول بی حسی چیست؟

برخی از بیماران دندانپزشکی پس از دریافت بیحسی، تهوع، سرگیجه و سردرد را گزارش می‌دهند. این اثرات موقتی هستند. گاهی نیز تاری دید، احساس ضعف، انقباض عضلانی و گزگز خواهید داشت. واکنش‌های آلرژیک به بیحسی دندان که ممکن است رخ دهد شامل تنگی نفس، کهیر یا خارش است. با این حال با وجود این موارد، آمپول دندان پزشکی کاملا بی خطر است و برای جراحی‌های کوچک بسیار ایمن تر از بیهوشی عمومی می‌باشد.

هنگام مصرف دارو ممکن است کمی‌درد و سوزن سوزن شدن را تجربه کنید. همچنین ممکن است با از بین رفتن بیحسی، کبودی جزئی روی صورت ایجاد شود. افرادی که بی‌حسی موضعی دریافت کرده‌اند باید مراقب باشند که تا زمانی که احساس درد نمی‌کنند، گونه‌های خود را گاز نگیرند. با از بین رفتن بی حسی، ممکن است درد در ناحیه دندان شما آغاز شود که در این گونه موارد دندانپزشک داروهای مسکن را برای تسکین درد تجویز می‌کند.

به هرحال، حتی اگر به داروهای مورد استفاده حساسیت نداشته باشید و حتی اگر همه چیز به درستی انجام شود، باز هم ممکن است عوارض جانبی جزئی را تجربه کنید که در اینجا به چند مورد اشاره کرده‌ایم:

• سبکی سر
• گیجی
• سرگیجه
• خواب آلودگی
• زنگ زدگی در گوش
• تاری دید
• استفراغ
• ضربان قلب آهسته یا سریع
• فشار خون پایین یا بالا
• مور مور شدگی

عوارض آمپول بی حسی دندان چیست؟

عوارض ناشی از آمپول دندان پزشکی بسیار اندک است، اما گاهی اوقات ایجاد می‌شود. بی حسی در خارج از قسمت آسیب دیده دهان، احساس بسیار شایعی است. به عنوان مثال، پس از تزریق موضعی به لثه، دارو می‌تواند باعث افتادگی عضلات پلک یا گونه شود. پس از از بین رفتن اثرات داروی بی حسی، بی حسی در نواحی دیگر نیز از بین می‌رود. در اینجا به چند مورد از عوارض احتمالی آمپول بی حسی اشاره کرده‌ایم:

• قادر به پلک زدن نیستید: اگر نمی‌توانید در یک یا هر دو چشم خود پلک بزنید، برای جلوگیری از خشکی چشم، دندانپزشک می‌تواند آن را با چسب ببندد تا زمانی که بی حسی کاملاً از بین برود.
• هماتوم: هماتوم به عنوان تورم پر از خون توصیف می‌شود؛ اگر سوزن هنگام تزریق به رگ خونی برخورد کند، این اتفاق می‌افتد.
• تپش و افزایش ضربان قلب: داروی منقبض کننده عروق در بیهوشی می‌تواند ضربان قلب شما را برای یک یا دو دقیقه افزایش دهد. در صورت مشاهده این موضوع حتما به پزشک خود اطلاع دهید.
• آسیب عصبی: اگر سوزن مستقیماً به عصب برخورد کند، می‌تواند بی حسی و درد را به دنبال داشته باشد که هفته‌ها یا ماه‌ها طول می‌کشد. طبق گفته انجمن بیهوشی منطقه ای آمریکا و طب درد (ASRA) آسیب عصبی در تزریق منطقه ای بسیار نادر است.
• سنکوپ: این مشکل یکی از شایع‌ترین واکنش‌ها نسبت به تمامی درمان‌های دندانپزشکی است. این عارضه به مسائل روانی مربوط بوده و اصطلاحاً به آن شوک نوروژنیک نیز گفته می‌شود. سنکوپ اغلب به علت ترس از تزریق دارو یا فرآیند دندانپزشکی رخ می‌دهد. بی خوابی، ضعف بیمار و گرسنگی این عارضه را تشدید می‌کند.
• آلرژی: این عارضه جانبی اغلب نادر است، اما اگر به داروهای بی حسی آلرژی دارید، حتماً از قبل به دندانپزشک خود اطلاع دهید.
• مسمومیت: داروهای بی حسی اگر در حجم زیادی تزریق شوند و تحمل بیمار در برابر آن‌ها کم باشد، ممکن است باعث ایجاد واکنش‌های ناخواسته و مسمومیت شوند. تشنج، از بین رفتن هوشیاری، مشکل در تنفس و مشکلات عروقی از جمله علائم مربوط به مسمومیت هستند.

بهترین راه برای جلوگیری از هرگونه عوارض جانبی آمپول بی حسی دندان، کاهش خطر مشکلاتی است که نیاز به یک راه حل حساسیت زدایی دارند. یک راه خوب برای رسیدن به این هدف، مسواک زدن، نخ دندان کشیدن و رژیم غذایی سالم بوده که همگی کلیدهای حفظ سلامت دهان هستند. البته مطمئن شوید که معاینه منظم دندانپزشکی خود را نیز برنامه ریزی کرده اید.

چه چیزی خطر عوارض جانبی آمپول بی حسی را افزایش می‌دهد؟

همانطور که گفتیم، در بیشتر موارد آمپول‌های بی حسی ایمن هستند. اما افراد مسن و افرادی که از داروهای خاصی استفاده می‌کنند، بیشتر در معرض خطر عوارض جانبی قرار دارند. اگر هر یک از شرایط زیر را دارید، حتماً به پزشک خود اطلاع دهید زیرا این شرایط می‌تواند بر عملکرد شما در حین و بعد از تزریق تأثیر بگذارد:

• سابقه واکنش‌های نامطلوب به بیهوشی
• آپنه خواب
• تشنج
• چاقی
• فشار خون بالا
• دیابت
• بیماری قلبی
• بیماری ریه
• بیماری کلیوی
• آلرژی دارویی

آیا عوارض بی حسی دندان خطرناک است؟

یکی از مهم‌ ترین سوالاتی که دندانپزشک از بیمار خود می ‌پرسد این است که آیا به دارو خاصی حساسیت دارند یا خیر! آیا سابقه بیماری های تنفسی، حساسیتی و … دارند یا خیر؟! بعد از پاسخ، اگر روند تزریق بی حسی دندان به درستی انجام شود؛ خطری، سلامت بیمار را تهدید نخواهد کرد. در واقع عوارض بی حسی دندان آنچنان رایج و خطرآفرین نبوده و در صورت ایجاد عوارض، بعد از چند ساعت رفع خواهد شد.

بی حسی دنداپزشکی- گاز گرفتن لب، گونه یا زبان

شایعترین عارضه ای که بعد از بی حسی دندان خصوصا در کودکان رخ می دهد، گاز گرفتن لب، گونه و یا زبان است. این عمل باعث ایجاد زخم سفید رنگ در لب یا داخل گونه به همراه تورم می شود. برای جلوگیری از این اتفاق توصیه می شود از خوردن خوراکی های جویدنی در زمان بی حسی خصوصا در کودکان پرهیز شود. که این مورد ممکن است در دندانسازی نیز اتفاق بیافتد.

در صورت گاز گرفتن لب و گونه در کودکان پس از بی حسی:

• در بیشتر موارد احتیاجی به استفاده از آنتی بیوتیک نیست.
• زخم را با آب نمک یا سرم ولرم تمیز نگه دارید.
• بهبودی کامل زخم و تورم ناشی از جویدن حدود ۷ تا ۱۰ روز طول میکشد.

از دست رفتن توانایی در پلک زدن به مدت چند ساعت

یکی از شایع‌ ترین عوارض بی حسی دندان، این است که بیمار قادر به پلک زدن و یا بستن چشم در مدت چند ساعت نخواهد بود. در واقع مواد بی حسی بیشتر اعضای صورت که نزدیک به لثه است را تا زمانی که اثر مواد هنوز در بدن بیمار وجود دارد، تحت تاثیر قرار می ‌دهد. قابل ذکر است که به دلیل عدم توانایی بیمار در بستن چشم، خشکی و ناراحتی در چشم رخ خواهد داد؛ که در این صورت دندانپزشک باید با چسب کاغذی، چشم بیمار را ببندد.

بی حسی دنداپزشکی- افزایش تپش قلب بیمار

افزایش و بالا رفتن ضربان قلب، یکی دیگر از شایع ‌ترین عوارض بیحسی دندان می باشد. موادی که به لثه ی بیمار تزریق و وارد خون می ‌شود؛ ممکن است به مدت چند دقیقه، ضربان قلب را بالا ببرد. در چنین حالتی بهتر است با دکتر خود صحبت کنید و از طریق نی به دلیل بی حس شدن زبان و لب ‌ها آب بنوشید. باید اشاره کنیم که مطب دندانپزشکی و دیدن لوازم و ابزار ها به گفته ی بسیاری از بیماران، استرس آور است. پس با مشورت دکتر قبل از آن یک قرص پروپرانول (در صورت به همراه داشتن) مصرف کنید. اما در کل این عوارض خطرساز نبوده و سلامت شما را تهدید نخواهد کرد.

آیا جایگزینی برای آمپول بی حسی دندان وجود دارد؟

در حالی که بیحسی دندان هنوز جایگزین مناسبی ندارد، اما دستگاه‌های ارتعاشی می‌توانند اثرات آن را افزایش دهند. این دستگاه‌ها ترس رایج از سوزن را با فعال کردن رشته‌های عصبی به طور همزمان کاهش می‌دهند. آنها این کار را با استفاده از ارتعاش انجام می‌دهند. مثالی از این دستگاه‌ها، Accupal است، دستگاهی که از فشار و ارتعاش برای «پیش‌شرطی کردن» بافت استفاده کرده و این فشار و ارتعاشات را بر روی محل تزریق در اطراف نقطه نفوذ اعمال می‌کند. این عملیات درد را از بین می‌برد.

علت دردناک بودن تزریق داروی بی حسی دندانپزشکی چیست؟

تزریق مقدار زیادی داروی بیحسی می‌تواند به بافت‌های محل تزریق فشار وارد کند و عامل ایجاد درد شدید شود. مواردی که دندانپزشک می‌تواند با کمک و استفاده از آنها درد ناشی از تزریق بی‌حسی را برای شما کمتر کند، عبارتست از:

• اگر کارپول داروی بی‌حسی کمی گرم بوده و بصورت گرم تزریق شود، این درد کاهش می‌یابد.
• سرعت تزریق داروی بی‌حسی: آمپول بی‌حسی باید خیلی آرام و طی یک دقیقه درون لثه بیمار تزریق شود، در این صورت درد ناشی از تزریق بسیار کاهش می‌یابد.
• استفاده از اسپری بی‌حس‌کننده مومضعی قبل از تزریق: دندانپزشک قبل از تزریق آمپول بی‌حسی، پنبة آغشته به اسپری بی‌حس‌کننده را روی لثه محل تزریق آمپول بی‌حسی قرار می‌دهد و حدود ۱ دقیقه در محل می‌ماند و لثه را به شکل سطحی بی‌حس می‌کند. در این حالت شما متوجه ورود نوک سوزن در محل تزریق نمی‌شوید.

۳ فاکتور اثر گذار در راحتی مریض در هنگام تزریق بی حسی

تزریق دندانپزشکی یکی از ترسناک ترین تجربیات برای بیماران میباشد. حتی اگر دچار ترس از دندانپزشکی نباشید، تصور سوزن بزرگ دندانپزشکی برای بیشتر اشخاص ترسناک میباشد. متاسفانه بسیاری از روش های دندانپزشکی به تزریق بی حسی نیاز دارند. از معالجه ساده ای مثل پر کردن دندان گرفته تا عصب کشی، دندانپزشک می بایست مطمئن گردد که در طی معالجه دردی احساس نخواهید کرد. امروزه خوشبختانه با به کار گیری از روش های تزریق بدون درد دندانپزشکی بیماران میتوانند تجربه بهتری داشته باشند.

دلایل زیادی وجود دارد که تزریق دندانپزشکی سنتی درد دارد. مستقل از این که به هر حال شی تیزی به بافت نرم دهان شما وارد می‌شود و این امر سبب درد می‌گردد، دهان مجموعه پیچیده ای از اعصاب است . دندان نیز با وجود پوشش بیرونی سخت خود، بخشی از همین مجموعه اعصاب است . از لایه بیرونی و سخت دندان که بگذریم، دندان، لثه ها و بافت دهان به درد بسیار حساس هستند.

بسته به محلی که دندانپزشک بی حسی را تزریق کند، اعصاب به ورود سوزن با درد جواب خواهند داد و از سوی دیگر گاهی پخش شدن داروی بی حسی نیز طول میکشد. بدین ترتیب تا کامل شدن انتشار بیحسی، مریض درد حاصل از تزریق را حس خواهد کرد. استفاده از روش های نو در تزریق قادر است میزان درد بیمار را کم کند. میزان کلی درد به سرعت تزریق، مانور حرکت سوزن و زمان تزریق بستگی دارد. به همین علت تجربه تزریق توسط برخی دندانپزشکان بهتر از برخی دیگر میباشد.

به منظور پرهیز از ایجاد تأثیرات منفی روش های قدیمی تزریق بی حسی نظیر بی حسی یک سمت صورت به مدت چندین ساعت، روش تزریق بی حسی بدون درد با در نظر گرفتن موارد زیر توصیه شده است:

۱- انتظارات بیمار

بیماران انتظارات متفاوتی از یک ملاقات دندانپزشکی دارند به طور مثال برخی انتظار طعم نعنا در دهانشان را دارند البته هنگامی که سخن از سوزن میشود، کلیه‌ی انتظارات جنبه‌ی منفی پیدا می‌نمایند. مواردی که توسط مریض (چه بالغ و چه خردسال) ذکر می‌شود شامل ترس از ایجاد درد و بی‌حسی پس از تزریق می باشد. برای ارتقا راحتی بیمار باید این موارد را برطرف نمود. دندانپزشکان نباید به صحبت کردن اتکا نمایند. به طور مثال وقتی که شما به مریض می گویید که لب بی‌حس خود را گاز نگیرد، دقیقاً آن کار را انجام خواهد داد.

بدین منظور او‌لین اقدام در روش تزریق بی‌حسی بدون درد، استفاده از یک سرنگ با بی‌حسی موضعی قبل از تزریق و ارتعاش ناحیه‌ی تزریق قبل از تزریق بی‌حسی می باشد. این کار سبب ارایه‌ی یک محرک بدون درد به مریض می‌گردد و در نتیجه مریض درد تزریق را احساس نخواهد کرد. علت این امر اینست که اعصاب تنها یک محرک را در یک زمان دریافت می‌کنند.

۲- انتخاب سوزن بی حسی دندان

بیمارانی که بی‌حسی طولانی‌تری را احساس می‌کنند، خطر بالاتری برای آسیب به خود به طور تصادفی یا این که با آزمایش بی‌حسی خود دارند. این خطا به خصوص راجع به کودکان بالاست که باید به وسیله‌ی دندانپزشک تا حد امکان کاهش پیدا نماید.

به این منظور، به جا تزریق همه‌ی ماده‌ی بی‌حسی در یک سمت دندان، ماده در همه‌ی سطوح دندان تزریق گردد. این کار سبب شود که دندان به مدت طولانی‌تری بی حس بماند فارغ از آن که بیمار بی‌حسی یک سمت صورت را برای مدت طولانی تجربه کند. این تزریق در سطوح باکال، دیستوباکال، مزیوباکال، لینگوال و دیستولینگوال اعمال گردد. با این حال، جهت انجام این روش نیاز به انتخاب مناسب‌ترین نوع سوزن بی حسی دندان است.

ویژگی کلیدی برای خرید سر سوزن بی حسی دندان، سر آن است. اکثر سرسوزن‌ها سر تیزی دارند که به صورت ناگهانی وارد بافت می گردند. مطالعات نشان داده است که سرسوزن برش خورده (slicing) حساسیت کمتری را ایجاد می‌کند.

سرسوزن‌های سوای درد جدید با دارا بودن سه لبه همانند تیغ به آرامی به داخل بافت نفوذ می‌کند. این سرسوزن‌ها باعث پارگی و در هم رفتگی بافت نمیشوند که علت اصلی ناراحتی پس از عمل میباشد. این سرسوزن‌ها همه کاره بوده و برای هر ماده‌ی بی‌حسی قابل استفاده است.

عکس سوزن بی حسی دندان

۳- روش پالایش

بعد از استفاده از روش جدید تزریق می بایست از بیمار پرسید که آیا متوجه تفاوتی گردیده است یا این که نه. معمولاً بیماران در جواب می گویند متوجه تزریق نشده‌اند.

فاکتور سوم در راحتی مریض، روش تجربی می باشد. دندانپزشک بایستی بداند چه زمانی از چه نوع سر سوزن بی حسی دندان استفاده کند. به صورت مثال برای تزریق لیگامان پریودنتال معمولاً از سر سوزن گیج ۳۰ کوتاه استفاده می گردد. علت اینست که سوزن فقط باید داخل سالکوس برود!

استفاده از سرسوزن گیج ۳۰ کوتاه برای دندان‌های پایین، تزریق‌های موکوباکال فولد نیز توصیه میشود. تزریق آهسته و با دقت نیز سبب افزایش راحتی مریض میگردد. تزریق آرام منجر کاهش درد و تورم میگردد. با استفاده از روش تزریق بدون درد، راحتی مریض بیشتر گردیده و نیاز بی‌حسی طولانی مدت و غیر ضروری نمی باشد.

ژل بی حسی لثه دندانپزشکی چیست؟

دندانپزشکان اغلب برای انجام کارهای دندانپزشکی بعد از معاینه بیمار از بی حسی در محل مورد نظر و لثه استفاده می کنند، که بیمار درد نکشد و کار خود را درست انجام دهند. یکی از روش های بی حسی لثه استفاده از ژل بیحسی لثه دندانپزشکی می باشد.

ژل بی حسی را دندانپزشک با استفاده از یک وسیله مخصوص روی لثه می مالد تا لثه بیمار بی حس شود، سپس تزریق بیحسی را به لثه از طریق سوزن انجام می دهد و بیمار اصلا متوجه فرو رفتن سوزن به لثه خود نمی شود.

برای چه افرادی از ژل بی حسی استفاده می شود؟

برای کسانی که از تزریق سوزن بی حسی می ترسند و روی صندلی دندانپزشکی استرس دارند می توان به راحتی مدیریت اضطراب و درد در صندلی دندانپزشکی کاملا این ژل مناسب می باشد. بی حسی موضعی باعث کاهش ناراحتی جزئی ناشی از وارد کردن سوزن می شود، که تا عمق ۲ تا ۳ میلی متر موثر است و فقط در محل آماده سازی باید استفاده شود. دندانپزشک باید از مقدار درستی برای بی حسی استفاده کند، چون استفاده بیش از حد می تواند علاوه بر لثه کام نرم و حلق را نیز بی حس کند. بیحسی موضعی باید ۱ تا ۲ دقیقه در تماس با بافت نرم باقی بماند تا بی حسی را انجام دهد.

تقریبا همه مردم فوبیای دندانپزشکی دارند و قادر به درمان فوبیای خود نیستند. بنابراین، اغلب لازم است دندانپزشکان از روش های مختلفی برای درمان استفاده کنند تا بیماران هراسی نداشته باشند. دندانپزشکان با استفاده از راه حل های مختلف، محصولات و درمان های متفاوت که به بیماران ارائه می دهند اطمینان حاصل می کنند که فرد فوبیای خود را از دست داده و قادر به درمان بیماران هستند.

سخن پایانی

شما در این مقاله با انواع بی حسی ها در دندانپزشکی آشنا شدید. همچنین از عواض و اثرات آنها آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول