ساکشن دندانپزشکی و کاربرد آن در مطب دندان پزشکی

در دندانپزشکی از ساکشن ها (مکنده ها) برای دور کردن مایعات از جمله آب، بزاق، خون و… از محدوده ی کار در دهان بیمار استفاده می شود. یک دستیار دندانپزشک باید انواع ساکشن ها و کاربرد هر یک از آن ها را بشناسد. همچنین با نحوه نصب و استفاده از هر کدام آشنا باشد تا بتواند قبل از شروع کار ساکشن و سرساکشن را آماده کرده و در صورت نیاز در حین کار آن را در موقعیت مناسب نگه دارد.


فهرست مطالب


انواع ساکشن‌های دندانپزشکی

بهتر است اول از همه انواع ساکشن‌های دندان‌پزشکی را بشناسید. به‌طور کلی در دندان‌پزشکی، ۲ نوع ساکشن وجود دارد که به یکی از آن‌ها، ساکشن آبی و به دیگری، ساکشن هوایی گفته می‌شود.

ساکشن آبی یا بزاق‌کش، دقیقاً همان‌ کاری را انجام می‌دهد که از نامش برمی‌آید. این نوع ساکشن، بزاق دهان بیمار را خارج می‌کند و در بسیاری از مواقع، دندان‌پزشک آن را طوری در دهان بیمار می‌گذارد که تمام بزاق دهان او را تخلیه کند.

بخوانید
دستگاه هدگیر ارتودنسی چیست و چه کاربردی دارد؟ + آیا به اصلاح دندان ها کمک می کند؟

نوع دوم، ساکشن هوایی یا حجم بالا است که دستیار، آن را نزدیک موضعی که دندان‌پزشک مشغول کار بر روی آن است نگاه می‌دارد تا تمام مواد، مایعات و خرده‌های باقی‌مانده از ترمیم دندان را جمع کند. شکل کار این ساکشن، مانند یک جاروبرقی قوی است که خرده‌‌های موادی که در دهان بیمار باقی مانده را بدون اینکه دندان‌ها را لمس کند به داخل خود می‌کشد.

ساکشن دندانپزشکی آبی

ساکشن دندانپزشکی از نوع آبی، که بزاق کش نیز نامیده می شود، وظیفه جمع آوری بزاق دهان و همچنین خونی که در حین ترمیم و کشیدن دندان در دهان جمع می شود را بر عهده دارد. این نوع ساکشن متداول دندانپزشکی به نحوی در دهان بیمار قرار می گیرد که تمامی بزاق موجود در دهان، تخلیه شود. در مورد این نوع ساکشن های دندانپزشکی می توان گفت که سبب اتلاف و هدر رفت مقدار زیادی آب می شوند. به نحوی که در هر دقیقه حجمی برابر با ۸ تا ۱۳ لیتر آب برای این منظور صرف می شود.

با توجه به زمان بر بودن عمده ی فعالیت های دندانپزشکی، حجم آب مصرفی روزانه و نهایتاً مجموع مصرف آب، در هر دوره بسیار زیاد خواهد بود. به همین منظور پیشنهاد می شود ساکشن های دندانپزشکی آبی با انواع برقی یا بادی آن جایگزین شوند. این موضوع در سال های اخیر که بحران آبی، شدت یافته است، اهمیت بیشتری پیدا کرده است.

ساکشن برقی

ساکشن هوایی

از انواع رایج ساکشن های دندانپزشکی، ساکشن دندانپزشکی هوایی یا همان ساکشن حجم بالا می باشد. این ساکشن با قرارگرفتن در مجاورات محل ترمیم دندان، کلیه ترشحات ، مایعات و خرده های دندان را همانند یک جاروبرقی جمع آوری میکند.

  • این ساکشن دارای قدرت مکشی برابر با 10 تا 15 برابر ساکشن آبی است.
  • قابل ذکر است که هوا در این ساکشن با قدرتی برابر 150 تا 200 کیلومتر در ساعت در جریان است.
  • این ساکشن قادر است خرده های اضافی موجود در دهان را از فاصله 10 تا 15 میلیمتری جمع آوری نماید.
بخوانید
ترمیم دندان چیست و چه زمانی لازم است ؟ بررسی مراقبت های لازم از دندان‌های ترمیم شده + معرفی روش های ترمیم دندان

ساکشن برقی

منسوخ شدن ساکشنهای آبی و هوایی توسط وزارت بهداشت و غیر فنی بودن و مصرف آب زیاد نوع آبی تولید کنندگان را به فکر ساخت مدل برقی انداخت . شرکت های زیادی در این عرصه وارد شدند و دستگاه های زیادی با موتور های خشک را تولید نمودند که از بارز ترین این دستگاه ها میتوان به sts اشاره نمود .

شرکت جم دنتال جدیدا ساکشنی را تولید نموده که موتور آن بوسیله آب راه اندازی می شود . نکته حائز اهمیت این ساکشنها عدم مصرف آب می باشد .اما از دید وزارت بهداشت این دستگاه ها باید میزان مکش بالغ بر ۲۰لیتر هوا در دقیقه و فشار منفی بین ۱۴۰ تا ۱۸۰ میلی بار ایجاد نمایند .

همچنین این دستگاه ها باید دارای سیستم عدم برگشت بزاق وفیلتر آمالگام باشند . گاهی اوقات پزشکان ساکشنهای جراحی و برقی را با هم یک مدل تلقی می کنند. اما واقعیت این است که همه ی ساکشنهای برقی قدرت مکش مدل جراحی و مرکزی را ندارد .

ممکن است مدل برقی از دید یک پزشک مکش مدل جراحی را داشته باشد و پزشکی دیگر از مکش ساکشنهای برقی راضی نباشد. لذا خواهشمند است قبل از خرید با اطلاعات کامل انتخاب نمایید.

بخوانید
دهانشویه از چه موادی تشکیل شده است و طریقه مصرف آن باید چگونه باشد؟

انواع سر ساکشن

در بازار تجهیزات دندانپزشکی ، سرساکشن از تنوع زیادی برخورد دار است که در زیر بدان اشاره می شود:

  • سرساکشن فلزی
  • سرساکشن یکبارمصرف : این ساکشن قابلیت استریل کردن را ندارد و بعد از مصرف دور انداخته می شود.
  • سرساکشن دارای انحنا
  • سرساکشن مستقیم

اصول استفاده از ساکشن دندانپزشکی

  • برای جلوگیری از اضطراب بیمار، قبل از استفاده از دستگاه در مورد آن با بیمار صحبت کنید
  • دهانه ساکشن باید به گونه ای باشد که از مکش بافت دهان و زبان جلوگیری شود
  • نحوه قرارگیری باید به گونه ای باشد که جلوی دید آینه و پزشک را نگیرد
  • توجه کنید که وسط گلوی بیمار را مکش نکنید، این امر میتواند موجب خفگی شود
  • پیوسته تخلیه با حجم بالا را در مقابل هندپیس دندانپزشک قرار دهید
  • تجهیزات خراب و دندان های شکسته و … را کنترل کنید

لوله ساکشن، ضایعات را به کجا می‌برد؟

ممکن است این سؤال برای شما هم پیش آمده باشد که بعد از اینکه لوله ساکشن، بزاق دهانتان را به همراه خرده‌های دندان و آمالگام و غیره به درون خود می‌کشد، آن‌ها را به کجا می‌فرستد. مسیر بعدی همه این‌ها، یک جداکننده است که تمام مواد جامد را از مایعات درون ساکشن جدا می‌کند و بعد از آن، مایعات به شبکه فاضلاب می‌روند. البته توصیه می‌شود دندان‌پزشکان برای دستگاه ساکشن خود از یک جدا کننده آمالگام استفاده کنند تا از ورود آن‌ به شبکه فاضلاب جلوگیری شود.


مزایای استفاده از ساکشن دندانپزشکی

این وسیله مهم و ضروری به دلایل بسیاری مورد استفاده قرار می‌گیرد که در زیر به چند مورد از آن اشاره می‌کنیم:

بخوانید
فرز دندانپزشکی چه کاربردهایی دارد؟ - بررسی انواع فرز

اولین و مهمترین دلیل استفاده از ساکشن، بد نشدن حال بیمار است. وقتی دندانپزشک داروی بی حسی را تزریق می‌کند هیچ فردی دوست ندارد طعم این داروی تلخ مزه را حس کند، علاوه بر آن اگر این دارو طولانی مدت در انتهای دهان بماند با بی حس کردن آن منطقه باعث می‌شود تا به بیمار احساس تهوع دست بدهد و این خوشایند هیچ فردی نیست.

  1. دلیل دیگر استفاده از دستگاه مکش که باز هم مربوط به سلامت بیمار است این می‌باشد که جمع شدن مایعات در دهان ممکن است خطرناک باشد و باید حتما تخلیه شود. تمام موادی که از خرده‌های دندان یا مثلا آمالگام در دهان وجود دارد باید حتما توسط این دستگاه خارج شود.
  2. همانطور که می‌دانیم زمانی که مته کار می‌کند برای خنک نگه داشتن خود آبی را به بیرون اسپری می‌کند. پس هنگام کار کردن دندانپزشک با این وسیله، باید ساکشن آن آب را از داخل دهان خارج کرده تا این آب روی آینه دندانپزشک نباشد و دید وی گرفته نشود تا بتواند کار خود را به خوبی انجام دهد.
  3. آخرین مورد ضرورت استفاده از ساکشن، تمیز و خشک نگه داشتن دندان است که در روال کار دندانپزشک بسیار امری مهم است.
بخوانید
بررسی مزایا و معایب انواع پروتز دندان + ویدیو

استفاده از ساکشن برای افزایش دید دندانپزشک

یکی دیگر از کارایی های مهم ساکشن دندانپزشکی، نقش آن در افزایش دید دندانپزشک در حین عملیات ترمیم و یا کشیدن دندان می باشد. چرا که مته دندانپزشکی در حین کار، داغ می شود. برای جلوگیری از این کار لازم است، مقدار زیادی آب به بیرون اسپری شود تا دمای سطح مته را کنترل کند و آن را خنک نمایید.

با اسپری شدن آب، فضای دهان خیلی سریع، پر می شود و جلوی آینه ی دندانپزشک را می گیرد، بدین ترتیب، دید دندانپزشک مختل و ادامه فعالیت، برای او دشوار می شود. در این هنگام تنها راه حل، استفاده از ساکشن دندانپزشکی است که در سریع ترین زمان ممکن کلیه این مایعات را از دهان تخلیه می کند و منجر به افزایش دید دندانپزشک می شود.

افزایش دید دندانپزشک

در واقع این کارایی نیز، پاسخ به این سوال که چرا استفاده از ساکشن دندانپزشکی ضروری هستند، را به روشنی بیان می کند. با توجه به آنچه گفته شد، ساکشن دندانپزشکی، از ضروریات و ملزومات این رشته می باشند، هر چند که استفاده از آنها برای بیماران، چندان خوشایند نیست اما در صورت عدم کاربرد آنها، نمی توان، عملیات دندانپزشکی را انجام داد.

بخوانید
کاربرد کن کاغذی در درمان ریشه دندان

هنگام خرید دستگاه ساکشن به چه پارامترهایی باید دقت شود؟

  • قدرت مکش دستگاه و کیفیت موتور آن بالا باشد.
  • دستگاه دارای تاییدیه های لازم مانند FDA یا CE باشد.
  • توان خروجی بالا داشته باشد.
  • مخزن جمع آوری مایعات دارای گنجایش بالا باشد.
  • صدا و لرزش نداشته باشد.
  • هزینه نگه داری و تعمیرات دستگاه پایین باشد.
  • به راحتی تمام قسمت های آن استریل شود.
  • لوله دستگاه از جنس ضد جرقه باشد و از موادی ساخته شده باشد که دچار گرفتگی و روی هم افتادگی نشود.

اگر قصد خرید سر ساکشن دارید، کافی است روی قسمت رنگی کلیک کنید. چند نمونه از محصولات در قسمت زیر نمایش داده شده است. برای آگاهی از ویژگی‌ها و امکانات هر کدام، روی محصول مد نظر خود کلیک کنید.


سخن پایانی

در این مطلب درباره انواع ساکشن و سرهای آن صحبت کردیم. امیدواریم توانسته باشیم مطالبی مفید را به شما آموزش داده باشیم. اگر نظر یا پیشنهادی درباره این موضوع دارید، لطفا با ما در میان بگذارید. اگر سوالی دارید می‌توانید در بخش کامنت مطرح نمایید. کارشناسان پیشرودنت حتما به سوالات شما پاسخ خواهند داد.

بخوانید
چرا دندان‌ها را شماره‌گذاری می‌کنند؟ + اسم گذاری و شماره‌گذاری دندان‌ها به چه صورت است؟

سوالات متداول

ویژگی‌های اصلی یک ساکشن خوب چیست؟

قدرت مکش دستگاه و کیفیت موتور آن بالا باشد. صدا و لرزش نداشته باشد. همچنین به راحتی تمامی قسمت‌‌های آن استریل شود.

استفاده از ساکشن چه مزیت‌هایی برای دندانپزشک دارد؟

اولین و مهمترین دلیل استفاده از ساکشن، بد نشدن حال بیمار است. وقتی دندانپزشک داروی بی حسی را تزریق می‌کند هیچ فردی دوست ندارد طعم این داروی تلخ مزه را حس کند، علاوه بر آن اگر این دارو طولانی مدت در انتهای دهان بماند با بی حس کردن آن منطقه باعث می‌شود تا به بیمار احساس تهوع دست بدهد و این خوشایند هیچ فردی نیست.

پیشنهاد ما به شما

بیماری های دهان

شناخت انواع بیماری های دهان و فک و صورت + عملکرد متخصص بیماریهای دهان و فک و صورت چیست؟

در کشور ما قریب به اتفاق اکثر جامعه به درجه و انواع متفاوتی از بیماری …

دیدگاهتان را بنویسید