رادیولوژی فک و صورت چیست و چه کاربردی دارد؟ + معرفی متخصصان رادیولوژی دهان و فک و صورت در سنندج

امروزه بسیاری از دندانپزشکان، برای مشاهده، معاینه بالینی و تشخیص و بررسی دقیق تر بسیاری از نواحی دهان و دندان مثل ریشه ها، سینوس ها، غدد بزاقی و تشخیص انواع بیماری هایی نظیر کیست ها، ضایعه ها، تومورها، آنومالی ها و … که با چشم قابل رویت نیستند، از رادیولوژی استفاده می کنند. رادیولوژی با ارائه تصاویری شفاف و واضح از این نواحی، باعث کاهش خطا در تشخیص و درمان، و در عین حال افزایش ضریب اطمینان در ازای یک کار با کیفیت می شود. مرکز رادیولوژی و سونوگرافی دکتر آزاده مکری خدماتی چون انواع رادیولوژی های دهان، فک و صورت نظیر عکس دندان، سی تی اسکن های دندانپزشکی، رادیوگرافی داخل دهان و … را ارائه می دهد. در این مقاله، به بررسی رادیولوژی دهان، فک و صورت و انواع آن خواهیم پرداخت.

متخصص رادیولوژی دهان و فک و صورت کیست؟

متخصص رادیولوژی دهان و فک و صورت (Oral and maxillofacial radiologist)  یکی از پزشکانی می‌باشد که تخصص‌های ده گانه دندانپزشکی را دریافت کرده است. متخصصین در این رشته توانسته‌اند یک برنامه آموزشی بسیار پیشرفته که در مورد رادیولوژی دهان می‌باشد را تکمیل کنند و مراحل دیگر آن را پشت سر بگذارند.

آنها قادر به تماشا کردن چیزهای خاصی در رادیوگرافی بیمار هستند که به طور معمول و از طریق بصری نمی‌توانید آنها را مشاهده کنید. این متخصص به وسیله مشاهده خود ریشه‌ها و استخوان‌های هر فرد بیمار را به بهترین نحو ممکن می‌تواند تشخیص دهد. در تشخیص دادن بسیاری از شرایطی که مربوط به بیماری دهان و گلو هم می باشد این بیمار تخصص بسیار زیادی دارد.

تکنیک‌هایی که متخصص رادیولوژی دهان و فک و صورت با آن‌ها آشنایی دارد :

وی باید در مورد نحوه نظارت روی اشعه یونیزا آموزش دیده است و به بهترین نحو ممکن می‌تواند با آن کار کند. علاوه بر این او آموزش‌های کامل و جامعی را در مورد تفسیر کردن بیماری‌های مختلفی دیده است و می‌تواند در این زمینه هر یک از این بیماری‌ها را تشخیص دهید. البته باید بدانید که این بیماری‌ها تنها در زمینه بیماری‌های فک، دهان و دندان می‌باشد.

وجود تکنیک‌های بسیار زیادی و پیشرفته‌ای که در Oral and maxillofacial radiologist وجود دارد کار متخصصان را راحت‌تر کرده و آن‌ها با آگاهی و دانش کاملی می‌توانند هر یک از بیماری‌ها را به بهترین نحو ممکن تشخیص دهند. بیماری‌هایی که مربوط به سر و گردن باشد را هم این متخصص می‌تواند به خوبی تشخیص دهد.

رادیولوژی فک و صورت چیست؟

زیر شاخه ای از دندانپزشکی است که با استفاده از تصویر برداری تشخیصی و ارائه تصاویر رادیوگرافی دهان به بررسی دهان و دندان جهت کمک به انجام درمان های دندانپزشکی ، تشخیص و معالجه بیماری‌ها ، اختلالات و سایر شرایط دهانی می پردازد. به طور کلی ، تعداد دفعات استفاده از رادیوگرافی بستگی به سلامت دهان و دندان ، سن ، خطر ابتلا به بیماری و علائم و علائم بیماری دهان دارد.

این تصاویر توسط رادیولوژیست متخصص فک و دهان گرفته می شود که توانایی تشخیص مشکلات دهان و دندانی که از طریق بصری قابل رویت نمی باشد را داشته و بر نحوه کنترل اشعه یونیزان نیز نظارت می کند.

رادیولوژی های دهان، فک و صورت چند نوع هستند؟

رادیولوژی دهان، فک و صورت معمولی یا دوبعدی به سه دسته تقسیم می شوند که عبارتند از :

• رادیولوژی فک و دهان تصاویر رادیولوژی که شامل اورتوپانتوموگرافی است که همه آن را با OPG  یا Orthopantomogram می شناسند. لاترال سفالومتری، انتریور سفالومتری، پوستریور نیز جزو این دسته به حساب می آیند.
• رادیولوژی دندان تصاویری از یک یا چند دندان ارائه می کند. تصویر یک دندان به پری اپیکال و تصویر چند دندان به بایت وینگ معروف است. از دیگر تصویربرداری های رادیولوژی فک و دهان، اکلوزال می باشد که از ریشه یا تاج دندان و یا تمامی قسمت های دندان، تصاویری را به رادیولوژیست می دهد.
• تصاویر اختصاصی رادیولوژی فک و دهان تصاویر اختصاصی از نواحی مورد نظر، نظیر سینوس ها یا وارتز، غدد داخل دهان و … را به رادیولوژیست می دهد.

رادیولوژی سه بعدی فک و دهان چیست؟

در این نوع رادیولوژی که یکی از دستگاه های مهم دندانپزشکی فوق مدرن می باشد تصاویر سه بعدی اختصاصی که از اسکن فک و صورت به دست می‌آید و با نام اختصاری CBCT معروف است ، ارائه می شود که تشخیصی دقیق برای درمان نقاط بسیار حساس به پزشکان گروه مختلف مانند گوش و حلق و بینی ، متخصصین پروتزهای دندانی ، ایمپلنتولوژیست ها ، جراحان فک و صورت و… ارائه می دهد.

از دستگاه های فوق مدرن دندانپزشکی برای انواع تصویربرداری ها استفاده می شود که می تواند تصاویر سه بعدی اختصاصی از فک و صورت دهد که به CBCT (Cone-Beam Computed Tomograph) معروف است. در این نوع تصویربرداری، جراحان فک و صورت، متخصصین گوش، حلق و بینی، متخصصین پروتزهای دندانی  و … می توانند با تشخیص دقیق مشکل نواحی حساس، آن نقاط را درمان کنند.

چه شرایطی به رادیولوژی فک و دهان نیاز دارد؟

دندانپزشک ممکن است به دلایل زیر برای شما رادیولوژی از فک و دهان را تجویز کند.
– برنامه ریزی برای جراحی فک و دندان ، کشیدن دندان و سایر انواع جراحی های دهانی که نیاز به استفاده از آرام بخش یا بیهوشی عمومی داشته باشند .
– درد صورت به دلیل مشکلات مربوط به ناهنجاری ها و اختلالات TMJ
– برنامه ریزی درمانی ، تشخیص و درمان سرطان های دهان
– ارزیابی کیست‌ها ، ناهنجاری های رشد و تروما در منطقه فک و صورت
– ارزیابی اثرات بیس فسفونات ها و استئو نکروز فک
– ارزیابی ضایعات آندودنتیک
– برنامه ریزی برای درمان ارتودنسی
– ارزیابی کلسیفیکاسیون بافت نرم در سر و گردن

نقش درمان رادیولوژی فک و صورت به چه صورت است؟

دندانپزشکان با استفاده از رادیولوژی فک و صورت که  از روش ها و تکنیک های خاص تصویربرداری استفاده می کند، می توانند مشکلات و بیماری هایی نظیر ضایعات التهابی، تومورهای دهانی، عفونت و … را به طور دقیق تشخیص داده و آن ها را درمان کنند.

دلایل اهمیت انجام رادیولوژی فک و دهان چیست؟

رادیولوژی یک زمینه مهم در دندانپزشکی است ، زیرا تصاویر رادیوگرافی ایجاد شده توسط آن می توانند ساختارهای آناتومیکی دندانپزشکی و حساس غیر قابل مشاهده را نشان دهند . این امر از آنجا که تظاهرات بالینی دهان و دندان اغلب ریشه پنهان در استخوان پوشیده از بافت های نرم دارند، مهم است .

تفسیر های حاصل از این نوع تصویر برداری برای تشخیص کامل و جامع کلیه جنبه های فک ، صورت می‌گیرد و یک عنصر اساسی در برنامه ریزی درمانی دندانپزشکی می باشد .

نحوه آماده شدن برای رادیولوژی فک و صورت به چه صورتی است؟

• خانم ها در صورت باردار بودن، باید از قبل به تکنسین اطلاع دهند.
• برای انجام رادیولوژی فک و صورت، هنگام ورود به اتاق، گوشی همراه باید خاموش شود.
• کسانی که دارای دندان های متحرک و یا مصنوعی بوده، باید آن ها را از دهان خارج کنند.
• برای این رادیولوژی ها، گرنبند، گوشواره، دستبند، عینک، کلپس و یا هر چیز اضافی دیگر باید باید درآورد شوند.

برای انجام این روش تصویربرداری نیاز به آمادگی خاصی نیست ، فقط باید دندان ها قبل از انجام این روش تصویربرداری تمیز باشد و برای این کار مسواک زدن کافی است .

میزان اشعه بکار رفته در رادیولوژی فک و صورت چقدر است؟

امروزه به لطف پیشرفت های علم و تکنولوژی و ظهور دستگاه های دیجیتال و مدرن در حوزه تخصصی رادیولوژی باعث شده است که در حین تصویربرداری میزان اشعه به حداقل برسد ، به طوری که میزان این اشعه به حدی کم است که در محدوده امن قرار دارد . همچنین برای محافظت از بافت های حساس به اشعه در داخل دهان از پوشش های سربی استفاده می شود .

مزایا و خطرات رادیولوژی چیست؟

هیچ پاسخ ساده یا قطعی برای اینکه چند بار تابش اشعه ایکس کافی یا زیاد است وجود ندارد. به طور کلی، تعداد دفعات رادیوگرافی به سلامت دهان، سن، خطر ابتلا به بیماری و علائم بیماری دهان و دندان بستگی دارد. سلول‌های بیماران مسن‌تر حساسیت کمتری دارند. اما سلول‌های در حال رشد کودکان و نوجوانان بیشتر در معرض خطر اثرات منفی اشعه ایکس قرار می‌گیرند. 

از آنجایی که مشاهده اثرات منفی تشعشعات سال‌ها طول می‌کشد، جوانان زمان بیشتری برای تجربه اثرات منفی احتمالی دارند. با این حال، دوزهای تشعشع مورد نیاز برای گرفتن عکس از کودکان بسیار کمتر از بزرگسالان است. بنابراین خطرات ناشی از تشعشعات تشخیصی ممکن است لزوما زیاد نباشد. جنین بیشتر در معرض خطر تشعشعات است. زنان باردار یا کسانی که فکر می‌کنند ممکن است باردار باشند باید همیشه تیم رادیولوژی را از وضعیت خود مطلع کنند.

مانند سایر روش‌های پزشکی، اشعه ایکس در صورت استفاده صحیح بی خطر است. تصویربرداری به درستی انجام شده حداقل خطرات را ایجاد می‌کند و باید در صورت لزوم بالینی انجام شود. یادآوری این نکته مهم است که میزان پرتوهای مورد استفاده در اکثر رادیوگرافی‌ها بسیار کم بوده و تقریباً در همه موارد، فواید آن بیشتر از ضرر و خطر آن است.

تصمیم برای گرفتن تصویربرداری با اشعه ایکس مزایای بیشتری نسبت به خطرات بالقوه ناشی از تشعشع دارد. برای تصویربرداری‌ها با دوز پایین، (آنهایی که فقط شامل فیلم هستند) تصمیم ساده است به راحتی می‌توانید انجام دهید. برای رادیولوژی‌ها با دوز بالاتر، مانند سی تی اسکن و مواردی که از مواد حاجب مانند ید استفاده می‌کنند، باید سابقه قبلی قرار گرفتن در معرض اشعه ایکس و آلرژی‌های احتمالی بیمار در نظر گرفته شود. ید ممکن است عوارض جانبی مانند احساس گرما در حین تزریق، طعم فلزی در دهان، خارش و در برخی موارد واکنش‌های جدی تری مانند مشکلات تنفسی و تورم گلو ایجاد کند.

چه زمانی باید برای رادیولوژی فک و دهان مراجعه نمود؟

هنگامی که دندانپزشک عمومی شما تشخیص می‌دهد که تصویر برداری ، برای تشخیص یا درمان شرایط فکی و دهانی شما از جمله مشکلات TMJ و یافتن مکان های کاشت در آینده نیاز است ، شما را به رادیولوژی فک و دهان برای گرفتن رادیوگرافی از دهان ارجاع می دهد . زیرا آنها با استفاده از ابزارهای پیشرفته تشخیصی می ‌توانند وضعیت بهتر دهانی را تشخیص داده و راهنمایی‌های لازم را به دندانپزشک ارائه دهند.

معرفی متخصصان رادیولوژی دهان و فک و صورت در سنندج

1- دکتر محمد حدادیان

آدرس	سنندج، میدان آزادی – کوی سجادی جنب داروخانه شفا طبقه زیرزمین رادیولوژی فک و صورت دکتر حدادیان
کدپستی	6613714719
تلفن	33286398 – 087

2- دکتر سمیرا خواجه

آدرس	کردستان، سنندج، پاسداران – ششم بهمن، دادگر، مولوی کرد
تلفن	087-33249381

3- دکتر نیلوفر مفیدی

آدرس	کردستان، سنندج، حسن اباد، تعریف / تاج، جنب پزشکی قانونی. ساختمان پزشکان درد. طبقه دوم(اخر) مرکز رادیولوژی دهان و فک و صورت دکتر نیلوفر مفیدی
تلفن	087-33282448

سخن پایانی

شما در این مقاله با رادیولوژی فک و صورت آشنا شدید. همچنین ازبهترین متخصصان رادیولوژی دهان و فک و صورت در سنندج آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.

سوالات متداول