ارتودنسی به منظور رفع ایراد و عیوب ظاهری دندان ها بکار برده می شود. که با ایجاد اصلاحات لازم در دندان ها و فک، باعث رفع ناهنجاری ها و جلوگیری از پوسیدگی دندان ها می گردد. گاهاً پیش میاید که فضای فک بزرگ یا کوچک تر از حد نرمال است، که در این صورت در مواردی باعث به وجود آمدن بی نظمی در دندان ها می شود. میتوان با رجوع به علم دندانپزشکی و شاخه ارتودنسی، این مشکلات را اصلاح نمود.به اصلاح و درمان ناهنجاری‌های دهان و دندان با کمک وسایل مخصوص، ارتودنسی گفته می شود. ارتودنسی ثابت دندان از انواع این ارتودنسی هاست که در این مقاله به طور جامع به معرفی آن پرداخته است.
فهرست مطالب
- ارتودنسی ثابت چیست؟
- معرفی انواع ارتودنسی ثابت
- بررسی مراحل درمان ارتودنسی ثابت
- آیا ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک؟
- هدف ارتودنسی ثابت چیست؟
- مزایا و معایب ارتودنسی ثابت دندان چیست؟
- بهترین زمان برای ارتودنسی چه سنی است؟
- بررسی نکات مهم درمان ارتودنسی ثابت
- هزینه ارتودنسی ثابت چقدراست؟
- سخن پایانی و سوالات متداول
ارتودنسی ثابت چیست؟
زمانی که صحبت از ارتودنسی ثابت می‌شود، هدف متخصصان کاملا متمرکز به استفاده از روش‌های درمانی و زیبایی ارتودنسی برای دندان و فک بدون دخالت و همکاری مستقیم بیمار است. روند درمان ارتودنسی ثابت به نوعی کند است و با توجه به تحقیقات انجام شده میتوان بطور تقریبی ماهی یک میلیمتر حرکت و جا به جایی دندانها را در این روش در نظر گرفت.البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله ارتودنسی رنگی را بخوانید.
با توجه به شرایط بیمار ارتودنسی ثابت دندان گاهی با کشیدن بعضی دندانها و ایجاد یک فضای مناسب برای حرکت و جابه جایی دیگر دندانها همراه است. ماهی یک بار ویزیت برای بیماران در ارتودنسی ثابت در نظر گرفته شده است؛ که در این جلسات بعد از فعال کردن کش بین دندانها، سیم‌ها و یا فنرها ممکن است مقداری درد در بیمار حس شود.
معرفی انواع ارتودنسی ثابت
ارتودنسی ثابت در انواع زیر موجود است:
1- ارتودنسی ثابت با بریس فلزی :
بریس های فلزی که به بریس‌های معمولی نیز معروف هستند، دو جزء اصلی دارند. اول براکت های فلزی هستند که روی دندانها به کمک چسب مخصوصی به سطوح دندان می‌چسبانند به کار گرفته می‌شوند و سیم فلزی قابل انعطاف از میان براکتها با اعمال فشار به دندانها و سرانجام حرکت دادن آنها رد می‌شود. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله نداشتن دندان نیش را بخوانید.
این‌ها نوعی بریس هستند که بیشتر نوجوانان دریافت می‌کنند، زیرا از لحاظ اقتصادی به صرفه تر و اغلب سریع‌ترین راه برای حرکت دندان به مکان‌های ایده‌آل هستند و جالب است بدانید رنگ بندی مختلف دارند.در گذشته، براکت ارتودنسی و سیمهای مورد استفاده برای بریس‌های فلزی بسیار قابل توجه بود و می‌توانست برای کسانی که بریس‌ها را روی دندان‌هایشان داشتند به دلیل اندازه و مزاحمتشان آزار دهنده باشد.
این نوع بریس از گذشته اصالت خود را در زمینه ارتودنسی دندان حفظ کرده و امروزه با توجه به پیشرفت علم و فناوری از لحاظ ساختار و وزن بسیار سبک است و از جنس استیل ضد زنگ و مقاوم ساخته شده است. در این روش براکت ها را با سیم به یکدیگر متصل می‌کنند و با فشاری که به دندان و فک وارد می‌کنند باعث حرکت دندانها در جهت مناسب و اصلاح ناهنجاری‌های دهان و دندان می‌شود.
2- ارتودنسی ثابت با بریس دیمون :
ارتودنسی دیمون نمونه دیگری از ارتودنسی‌های پیشرفته در حوزه‌ی دندانپزشکی است. در این روش به جای استفاده از نگه دارنده های لاستیکی از یک مکانیزم خاص استفاده می‌شود که به سیمهای ارتودنسی امکان حرکت راحت تر و بهتر را می‌دهد. این مکانیزم باعث کاهش زمان لازم برای تعویض سیم‌ها می شود.این نوع سیم‌کشی به‌دلیل ظاهر زیبایی که دارد جایگزین مناسبی برای ارتودنسی فلزی است. در این سیستم که با کمک تکنولوژی بدون سایش صورت می‌گیرد، درمان سریع‌تر به نتیجه رسیده و دندان ها به راحتی و با ظرافت کامل جابه جا و مرتب می‌شوند.
این نوع ارتودنسی دارای پوشش سخت بوده، ضد زنگ است و مهمتر از همه این‌که چون نیاز به کش کوچک اطراف هر براکت نیست، تمیز کردن دندانها بسیار راحت صورت می‌گیرد.بدلیل فشار ملایمی که به دندان وارد می شود، بیمار دردی زیادی متحمل نمی شود و طول درمان نیز کوتاه تر خواهد شد. و از همه مهمتر، احتمال کشیدن دندان که معمولا در درمان‌های ارتودنسی‌های معمولی مشاهده می‌شود در این نوع ارتودنسی بسیار کم است.
ارتودنسی دیمون کاملا نامرئی نیست اما کمتر جلب توجه می‌کند. بریس‌های دیمون درواقع بریس های خود تنظیم (سلف لیگیت) هستند این بدین معناست که آرچ وایر بدون نیاز به باندهای الاستیک (لیگاتورها)، وایر و اتصالات فلزی در موقعیت مناسب خود قرار می‌گیرد.
3- ارتودنسی ثابت با بریس سرامیکی :
این نوع درمان ارتودنسی دندان از لحاظ ساختار و نحوه عملکرد شباهت زیادی به بریس های فلزی دارد و از جنس سرامیک ساخته شده است. بریس‌های سرامیکی جایگزینی برای بریس‌های فلزی هستند که در آن از براکت‌های شفاف و همرنگ دندان استفاده می‌شود. مزیت این براکتها این است که کمتر در دهان قابل توجه می باشند در نتیجه میتوانید با اعتماد بنفس بیشتری لبخند بزنید.
براکت‌های سرامیکی انتخاب مناسبی هم برای بزرگسالان و هم برای کودکان می‌باشند. همچنان مقرون به صرفه بوده، دندان ها را سریع حرکت می دهد. دچار لک نمی شوند. اما به افرادی که سیگاری هستند، توصیه نمی شود. چون به مرور، تغییر رنگ می دهند.سیم‌هایی که برای تغییر موقعیت دندانها مورد استفاده قرار میگیرند نیز می‌توانند همرنگ دندان باشند اما با پیشرفت درمان نیاز به سیمهای فلزی قوی‌تری خواهد بود. براکت‌های سرامیکی جایگزینی مقرون به صرفه برای ارتودنسی نامرئی دندان می‌باشند زیرا دیگر هزینه‌های لابراتور دخیل نخواهد بود.
متخصص ارتودنسی تقریباً هر ۸ تا ۱۲ هفته یک بار پیشرفت بریس‌ها را کنترل کرده و در صورت لزوم سیم را تنظیم می‌کند. پس از هر ویزیت با حرکت دندانها به طرف موقعیت مورد نظر مقداری درد را احساس خواهید کرد. مدت زمان ارتودنسی برای هر شخص متفاوت است اما بطور متوسط دوره‌ی درمان بین ۱۲ تا ۲۴ ماه می‌باشد. البته برای کسب اطلاعات بیشتر میتوانید مقاله درباره ارتودنسی متحرک را بخوانید.
4- ارتودنسی ثابت با بریس پشت دندانی :
تمایل به لبخند زیبا، همواره باعث شده تا سالیانه عده زیادی از مردم به ارتودنتیست ها مراجعه کنند، و از روش های مختلف ارتودنسی، بهره ببرند. در عین حال، تعداد زیادی از این افراد، به دلیل ظاهر نا مناسبی که بریس های فلزی بر روی دندان و محیط دهان ایجاد می کند، از ارتودنسی صرف نظر می کنند. علی الخصوص نوجوانان که معمولاً از اعتماد به نفس پایین تر رنج می برند و ظاهر فلزی روی دندان را نمی پسندند.
در همین راستا خوشبختانه در سالهای اخیر، تکنولوژی جدیدی وارد زمینه ارتودنسی شد که طرفداران زیادی پیدا کرد. در این روش، بریس هایی به صورت نامرئی وارد بازار شد که به بریس لینگوال یا مخفی معروف شده و به سطوح پشتی دندان متصل می‌شود و به هیچ وجه قابل مشاهده نیست. دندان ها قرار می گیرد.
با اینحال این روش برای همه ی افراد مناسب نمی باشد و در نهایت با مشاوره از دندانپزشک و معاینه تخصصی، باید تصمیم گرفت که از کدام روش استفاده کرد. به عنوان مثال اشخاصی که اوربایت (Overbite) بسیار شدیدی دارند، بهتر است از انواع عادی بریس استفاده کنند.
بررسی مراحل درمان ارتودنسی ثابت
مراحل درمان شامل اتصال براکت های کوچکی است که توسط چسب دندان بر روی سطح دندانها متصل می‌شوند ، سپس براکت ها با سیم نازکی به هم متصل می‌شوند. این سیم نازک در جای خود با کِش‌های لاستیکی (گاهی اوقات رنگی) ثابت و محکم نگه داشته می‌شود.براکت ها امکان حرکت دندانها را به مکان مورد نظر فراهم می‌سازند. با این روش، متخصص ارتودنسی نسبت به ارتودنسی متحرک و یا لیگاچورهای متحرک، کنترل بیشتری بر موقعیت دندانها دارد.
درمان با ارتودنسی ثابت معمولاً زمانی شروع می‌شود که تمام دندانهای دائمی رشد کرده‌اند. این درمان معمولاً ۱۸-۲۴ ماه طول می‌کشد ، پس از اتمام درمان بیماران باید به منظور حفظ نتیجه درمان از نگهدارنده استفاده کنند.
نگهدارنده‌ها می‌توانند متحرک باشند و یا بر روی سمت داخلی (رو به زبان) دندانها ثابت شوند. کوتاهی کردن بیماران برای نصب و یا حفظ نگهدارنده‌ها طبق دستور اورتودنتیست، به احتمال زیاد منجر به کج‌تر شدن و شلوغی دندانها خواهد شد ، زیرا دندانها بدون نگهدارنده‌ها تمایل به بازگشت به موقعیت قبل از درمان را دارند.
آیا ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک؟
وابسته به شرایط بیمار، متخصص ارتودنسی تشخیص می‌دهد که ارتودنسی ثابت بهتر است یا متحرک. اثربخشی و نتیجه پایانی ارتودنسی ثابت زودتر نمایان می‌شود در حالی که طول درمان ارتودنسی متحرک بیشتر خواهد بود.
هدف ارتودنسی ثابت چیست؟
هدف از درمان ثابت، حرکت دندانها در فضای مناسب، تنظیم دندانهای شلوغ و اصلاح روابط دندانهای دو فک می باشد. در مرحله ارتودنسی ثابت براکت ها بر روی دندانها چسبانده می شوند و یک سیم از بین براکت ها گذرانده می شود که با کش های بسیار ظریف به براکت ها انداخته می شود. این کش ها می توانند سفید و یا رنگی باشند.
این کش ها در هر جلسه تعویض می شود ولی سیم ها ممکن است هر جلسه عوض نشود و براکت ها هم تا انتهای دوره درمانی در دهان باقی می مانند.
معایب و مزایای ارتودنسی ثابت دندان چیست؟
مزایا و معایب ارتودنسی ثابت دندان و فک را میتوان در نکات زیر جمع بندی کرد.
مزایا:
- ارتودنسی ثابت علاوه بر صاف شدن دندانها، ظاهر دندانها را زیبا کرده و بهداشت دهان و دندان را تامین می‌کند.
- خطر ابتلا به بیماری‌های لثه در ارتودنسی ثابت کاهش می‌یابد.
- در روند درمان ارتودنسی ثابت نیازی به کمک و همراهی بیمار نیست.
- از دیگر مزایایی ارتودنسی ثابت اطمینان کامل از داشتن نتیجه مطلوب در انتهای دوره درمان به دلیل ثابت بودن براکتها روی دندان است. این مزیت در مقایسه با ارتودنسی متحرک و قرار ندادن مرتب براکت متحرک بر روی دندان‌هاست.
- با ارتودنسی ثابت دندانها صد در صد در محل درست خود جای میگیرند و امکان بازگشت دندانها به حالت اولیه کمتر است.
- ارتودنسی ثابت کمتر به دندانها آسیب وارد می‌کند، زیرا دندانها در جهت‌های کنترل شده حرکت می‌کنند.
- به دلیل کنترل حرکت دندانها در روش ارتودنسی ثابت آسیب کمتری به ساختار دندانها وارد می‌شود.
معایب و مشکلات :
- طول دوره درمان ارتودنسی ثابت طولانی بوده و در این دوره ممکن است در اثر عدم رعایت بهداشت بطور کامل، دندانها تغییر رنگ داده و اثر براکتها بر روی دندان باقی بماند.
- مشکلات بوجود آمده در هنگام خوردن غذا و جویدن محتویات غذا در ابتدای شروع درمان ارتودنسی ثابت در افراد دیده می‌شود.
- سیم‌ها و براکت‌های ارتودنسی ثابت آسیب پذیر هستند و در هنگام خوردن مواد غذایی سفت ممکن است بشکنند.
- مشکلات در تکلم نیز در افرادی که ارتودنسی ثابت برای رفع مشکلات دندانها استفاده می‌کنند دیده می‌شود.
- شکل و ظاهر ارتودنسی ثابت برای برخی از افراد خوشایند نمی‌باشد.
بهترین زمان برای ارتودنسی چه سنی است؟
با توجه به سلامت لثه ها و بافت های نگه دارنده دندانها می توان دندانها را در هر سنی حرکت داد ولی بهتر است که درمان های ارتودنسی در سن خاصی انجام شود. گرچه با افزایش سن مختصری سرعت حرکت دندانها کاهش می یابد. ولی به عنوان یک قانون کلی بهتر است بیمار قبل از بلوغ ویزیت شود تا بتوان از رشد فکین در جهت رفع ناهنجاری کمک گرفت. به عبارت دیگر بهترین زمان برای شروع درمان یا سن ارتودنسی می تواند قبل از بلوغ باشد.
بررسی نکات مهم درمان ارتودنسی ثابت
مدت درمان به طور تقریبی از12 ماه تا 3 سال بر اساس نوع ناهنجاری متفاوت است و گاهی در برخی از مشکلات دندانی فکی می تواند بیشتر از این مدت هم باشد. در هنگام درمان بیماران با ارتودنسی ثابت باید به نکات زیر توجه داشت.
- همکاری و مراجعات منظم بیمار به مطب جهت فعال کردن سیم و فنرهای ارتودنسی الزامی است.
- پس از چسباندن سیم های ثابت در دهان، چند روز اول صحبت کردن و غذا خوردن دچار مشکل می شود اما به مرور زمان به آن عادت خواهید کرد.
- پس از نصب براکت تا چند روز از غذاهای نرم استفاده کنید.
- در روزهای اول از خوردن مواد غذایی رنگی مانند سس، سبزی، نوشابه، چای، قهوه و غیره خودداری کنید.
- از جویدن آدامس و خوردن غذاهای سفت و چسبنده مانند ته دیگ و آدامس برای جلوگیری از شکستن و کج شدن سیمهای ارتودنسی شدیداً اجتناب کنید.
- از شکستن تنقلات مثل تخمه و بادام غیره خودداری کنید.
- جهت جلوگیری از گیر غذایی و پوسیدگی دندانها می بایست براکتها و سیمهای ثابت ارتودنسی توسط مسواک های مخصوص و برسهای بین دندانی تمیز گردد تا از بو گرفتن و تغییر رنگ رنگ دندانها جلوگیری شود.
- هنگام فعالیتهای شدید و ورزشهای سنگین که ممکن است با ضربه به سر و صورت همراه باشد و یا هنگام شنا مراقب سیمهای ارتودنسی باشید و در صورت امکان از محافظ استفاده کنید.
- در صورت افتادن براکتها یا شل شدن آنها ، سریعاً به مطب مراجعه نمائید.
هزینه ارتودنسی ثابت چقدراست؟
تعیین هزینه ارتودنسی ثابت به عواملی مثل، نوع و جنس ارتودنسی، مدت زمان درمان، نوع و شدت ناهنجاری، مدت زمان درمان، تعداد دفعات مراجعه به پزشک و میزان تخصص پزشک بستگی دارد. متخصص باید بررسی کند که آیا نیاز به جراحی یا کشیدن دندان هست یا خیر و همچنین وضعیت سلامت دهان و دندان هر بیمار متفاوت خواهد بود. هزینه های ارتودنسی، با توجه به نوع براکت هایی به کار رفته شده، متغیر می باشد.
هر چقدر این ویزیت در دوران کودکی و همزمان با مسیر توسعه رشد دندانی صورت بگیرد طول درمان و هزینه ارتودنسی دندان نیز کاهش می یابد. هرچند ممکن است هزینه سیم کشی دندان و قیمت ارتودنسی در نگاه اول خیلی زیاد به نظر برسد،اما مطمئن باشید که در قبال فواید و مزایای زیاد آن، بدون به همراه داشتن عوارض ارتودنسی، اصلاً هزینه بالایی نیست. در واقع ارتودنسی دندان می‌تواند در درازمدت به صرفه‌جویی در هزینه‌های شما کمک زیادی کند.
سخن پایانی
شما در این مقاله با ارتودنسی ثابت آشنا شدید.همچنین از انواع آن و روش درمان ارتودنسی ثابت آگاه شدید.اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
دوره درمان ارتودنسی با ارتودنسی ثابت نسبت به دیگر روش ها کوتاهتر است. این دوره از یک سال تا سه سال متغییر است. بعد از برداشتن براکت ارتودنسی ثابت بیمار به مدت 6 ماه از ریتینر استفاده می کند. بعد از 6 ماه تنها شب ها از ریتینر استفاده می کند.
این نوع ارتودنسی به خودی خود آسیبی به دندان ها وارد نمی کند. اما برخی از بیماران به دلیل عدم رعایت بهداشت دهان و دندان در حین ارتودنسی دچار پوسیدگی دندان و جرم دندان می شوند. به همین دلیل توصیه می شود نکات بهداشتی را در حین ارتودنسی رعایت کنید و در صورت بروز جرم و پلاک دندانی نسبت به درمان آن اقدام کنید تا دچار پوسیدگی دندان نشوید.
