بیشتر افرادی که فک هایشان در موقعیت نامناسب و ناهماهنگ با هم قرار دارند و دیگر در سن رشد نیستند نیاز به عمل جراحی فک دارند. ما در این مقاله درباره رشته جراحی دهان فک و صورت اطلاعاتی ارائه کرده ایم و انواع عمل جراحی فک را نیز به صورت خلاصه توضیح داده ایم.
جراح دهان، فک و صورت کیست؟
جراح دهان، فک و صورت (Oral and maxillofacial surgeon) یکی از پزشکانی است که بسیاری از مشکلات مربوط به زیبایی دندان ها را ترمیم می‌کند. بافت‌های بسیار زیادی در دهان و دندان وجود دارد که پزشک به صورت کاربردی با تمامی این بافتها آشنایی دارد. به همین دلیل میتواند هر نوع مشکلی که در بافت ها و دندان به وجود می‌آید را ترمیم کرده و درمان نماید.
دامنه این تخصص بسیار گسترده است و پزشک باید به خوبی از روش های درمانی آن اطلاع داشته باشد. در این صورت بدون شک به بهترین نحو ممکن فعالیت‌های درمانی خود را انجام می دهد. متخصص جراحی دهان، فک و صورت به خوبی میتوانید مشکلات کاربردی و زیبایی که مربوط به دهان و دندان می‌باشد را درمان نماید.
جراح دهان، فک و صورت چه اقداماتی را برای بیماران انجام می دهد؟
وسعت تخصص جراحی دهان، فک و صورت بسیار زیاد می‌باشد و از کشیدن دندان تا ترمیم دندان‌ها را شامل می‌شود. این رشته از آن دسته رشته‌های تخصصی دندانپزشکی می‌باشد که متخصصان فارغ التحصیلان آن می‌توانند به بهترین نحو ممکن مشکلات کاربردی و زیبایی دندان ها را ترمیم کند.
برخی از مهم‌ترین اقداماتی که این پزشک بر عهده دارد عبارت می‌باشد از :
- برخی از بیماری هایی که مربوط به سر می باشد را متخصص جراحی دهان، فک و صورت به خوبی می تواند درمان کند.
- هر مشکلی که در صورت افراد به وجود می آید با استفاده از روش های متنوع مشکلات صورت در اثر دندان ها را درمان می کند.
- مشکلات مربوط به فک را درمان می کند.
- طاق جمجمه و گردن هم امکان دارد که دچار مشکل شود و پزشک می تواند آنها را درمان کند
چه کسانی به جراحی فک و صورت نیاز دارند؟
تشخیص نیاز به این جراحی فقط توسط دندانپزشک دارای تخصص جراحی فک و صورت باید باشد. این جراح کاملا نسبت به فک و صورت اطلاعات دارد. دندانپزشک دارای تخصص جراحی فک و صورت با بررسی تمامی موارد موجود پیشنهاد جراحی فک و صورت را به بیمار می دهد.
اما چه کسانی نیازمند جراحی فک و صورت هستند؟ مواردی که در پایین ذکر می کنیم، مشکلاتی است که یک فرد را ملزم به انجام جراحی فک و صورت می کند:
- جلوتر یا عقب تر بودن فک پایین
- انحراف داشتن فک پایین
- انحراف داشتن فک بالا
- مشاهده شدن بیشتر لثه هنگام لبخند زدن
- تنفس غیر ارادی از راه دهان
- مشکلاتی هنگام جویدن و بلع غذا
- تنگی شدید فک بالا
- درد مزمن در ناحیه فک و مفاصل آن ها
جراحی آسیب‌های ناشی از تروما
به هرگونه آسیب و یا صدمه‌ای که در اثر برخورد عوامل فیزیکی و یا شیمیایی با بافت‌های بدن به وجودآید تروما می‌گویند. این آسیب‌ها می‌توانند عوارض زیادی به جمجمه، قفسه سینه، شکم، لگن و اندام‌های فوقانی و تحتانی وارد کنند. تروما پس از بیماریهای قلب و عروقی و سرطان سومین علت مرگ برای تمام رده‌های سنی می‌باشد و یکی از بیماریهای مطرح است. به طور کلی تروما را از نظر میزان شدت به سه دسته تقسیم میکنند: تروماهای خفیف، متوسط و شدید. متخصصین جراحی‌فک و صورت قادر هستند پس از تشخیص نوع ترومای ایجاد شده به درمان و اصلاح آن بپردازند.
جراحی ترمیمی و زیبایی فک و صورت
عمل جراحی‌فک معمولا با هدف اولیه درمان اختلالات فک و ناهنجاری آن انجام می شود. جراحی فک یا ارتوگناتیک علمی است که برای اصلاح و درمان ناهنجاری‌های فکی صورت میگیرد. جراحی‌فک بر روی فرد، منجر به بهبود عملکرد مفاصل فک می‌شود البته جراحی فک جزء جراحی‌های زیبایی نیز محسوب شده و علاوه بر درمان عملکرد مفاصل فک ترمیم زیبایی چهره فرد را نیز به دنبال دارد.
عوامل ایجاد اختلالات فک و صورت چیست؟
- عامل ژنتیکی
- سندروم های مادرزادی
- ضربه خوردن به فک و صورت
- بیماری
- تصادف
معرفی انواع جراحی دهان و فک
- شکستگی‌های فک و صورت
- تومورها و کیست‌های فک و صورت
- جراحی اصلاحی صورت (جراحی ارتوگناتیک)
- بازسازی استخوان فک برای جای گذاری ایمپلنت
- بیماریهای مفصل گیجگاهی
- نقایص مادرزادی مثل شکاف کام و لب
- اعمال جراحی مختلف
قرار دادن ایمپلنت‌های دندانی
ایمپلنت دندان پیچ‌هایی از جنس فلز سازگار با بدن هستند که با روش جراحی زیر لثه و در داخل استخوان قرار داده می‌شوند. از دست دادن یک یا چند دندان تاثیر زیادی در چهره و مهمتر از آن در روحیه و اعتماد به نفس افراد دارد. جراح دهان قادر است پس از ترمیم‌هایی که به منظور زیبایی صورت میگیرد میتواند ایمپلنت دندان شما را در جای مناسب قرار دهد.
انجام جراحی‌فک اصلاحی یا ارتوگناتیک
یکی از تخصصی‌ترین جراحی‌هایی که متخصصین فک و صورت انجام می‌دهند و به قصد اصلاح موقعیت فک و صورت در این جراحی استخوانها برای اصلاح بدشکلی فکی-دندانی برش داده می‌شوند تا جابه‌جا تغییر و تنظیم شوند.
درمان جراحی برای آپنه انسدادی خواب
اختلالی که بر اثر عوامل متعدد باعث انسداد راه‌های تنفسی در طول خواب شبانه می‌شود و آرامش و خواب راحت را از فرد و اطرافیان او میگیرد. یکی از برنامه‌های درمان برای مبتلایان به آپنه خواب انسدادی یا همان خروپف جراحی است. در این نوع اختلال هدف از جراحی درمان راه‌های هوایی است که دچار افتادگی شده و موجب مسدود شدن تنفس در زمان خواب می‌گردند. به کمک جراحی میتوان بافت‌های داخل و اطراف گلو را استحکام بخشید در مواردی برداشت و یا موقعیت آن را اصلاح کرد. در جراحی آپنه انسدادی خواب بر روی نرم کام و زبان کوچک، لوزه‌ها و آدنوئیدها، زبان، فک بالا و پایین تمرکز می‌شود.
روش‌های جراحی مختلفی برای درمان آپنه خواب وجود دارد. گزینه‌های درمان آپنه انسدادی خواب عبارتند از:
- حذف بافت اضافی
- منقبض کردن بافت
- تغییر موقعیت فک
- ایمپلنت
- تحریک عصبی
- ایجاد راه هوایی جدید(تراکئوستومی)
- جراحی کاهش وزن
- جراحی برای بزرگ کردن لوزه‌ها یا آدنوئیدها
سن مناسب جراحی فک و صورت
اگر نیاز به جراحی فک و صورت دارید باید تا زمانی که رشد استخوان شما کامل شود صبر کنید. معمولا بعداز سن بلوغ در سنین بین 18 تا 25 سالگی بهترین زمان برای جراحی‌فک و صورت می باشد. در این سن رشد استخوانها بخصوص فک کامل گردیده است. در برخی موارد فک بیمار دچار مشکل اساسی و حاد گردیده است. در این حالت جراح‌فک و صورت سن متقاضی را در نظر نمی گیرد.
عوارض و خطرات جراحی فک و صورت چیست؟
هرگونه جراحی دهان اگر توسط جراحی با تجربه و مسلط و در محلی مطمئن و با تجهیزات لازم صورت بگیرد کمترین خطرات و عوارض را به همراه دارد. هرگونه جراحی به صورت طبیعی دارای عوارضی است که در بلند مدت یا کوتاه مدت، در صورتی که جراح و کادر درمانی کارشان را به درستی انجام داده باشند و بیمار هم توصیه‌های بعد از عمل را با دقت انجام داده باشد برطرف می‌شود.
عوارضی که ممکن است بعد از جراحی فک و صورت بروز کنند عبارتند از:
- سفتی فک و احساس کشیدگی صورت
- خونریزی خفیف
- تغییر رنگ پوست
- آسیب دیدن عصب و بی‌حسی ناحیه فک و اطراف آن
- گرفتگی بینی و گلو درد
- سفتی فک و صدای مفاصل فک
نتایج و فواید جراحی فک و صورت چیست؟
اصلاح اختلالات فک و دندان از طریق جراحی‌فک و صورت تاثیرات بزرگی درظاهر فرد دارد. برخی از فواید جراحی‌فک و صورت عبارت اند از:
- بهبود ظاهر و متعادل شدن چهره بعد از اصلاح فک.
- بهبود عملکرد دندان ها و فک.
- بهبود وضعیت تنفس.
- بهبود اختلالات گفتاری و تکلم.
- بهبود وضعیت خواب.
- بهبود وضعیت بلع و جویدن غذا.
- افزایش اعتماد به نفس..
- زیبا تر شدن صورت .
غذا خوردن بعد از جراحی فک چگونه خواهد بود؟
- در دو روز اول پس از جراحی: در این مدت رژیم غذایی باید غیر جویدنی باشد. میتوانید غذاهای خیلی نرم بخورید یا غذاها را در مخلوط کن بریزید تا خوب نرم و یکدست شود و سپس بخورید. مهم این است که غذا به جویدن نیاز نداشته باشد. از جمله غذاهایی که میتوانید بخورید فرنی، شله زرد، سوپ، غذاهای کودک، ماست و غیره می باشد. یادتان باشد باید مقدار غذایی که میخورید به اندازه کافی باشد تا بهبودی زخمها با اشکال مواجه نشود.
- از روز دهم تا روز بیست و یکم (سه هفته بعد از جراحی): در این دوره نیازی نیست فقط مایعات بخورید. میتوانید غذاهای نرمی که نیاز به کمی جویدن دارند را نیز بخورید. از این جمله پوره سیب زمینی، نیمروی همزده، املت، کته و سایر غذاهای نرم هستند. لقمه های کوچک بگیرید. در این زمان جویدن شروع می شود اما هنوز باید مراقب باشید.
- از سه هفته تا شش هفته پس از جراحی فک: در این زمان مقدار جویدن را میتوانید بیشتر کنید. با این حال غذاها نباید سفت باشند. لقمه های کوچک بگیرید. اگر گوشت نرم می خورید آن را به قطعات کوچک تقسیم کنید. هر پرس غذایتان باید کم حجم باشد تا ناگهان فشار زیادی بر استخوان فک وارد نشود. دفعات وعده های غذایی را میتوانید بیشتر کنید. در این زمان تا دو سه ماه آتی هنوز عضله های فک در حال انطباق با شرایط جدید هستند و ممکن است زود خسته شوند. از خوردن چیزهایی که به جویدن طولانی نیاز دارند یا لقمه های بزرگ پرهیز کنید.
- پس از شش هفته: جویدن طبق روال عادی را میتوانید از سر بگیرید. با این حال باید یادتان باشد هنوز فک کامل بهبود نیافته است و هنوز غذاهایتان نباید خیلی سفت باشند. از خوردن غذاهای سفتی مانند پیتزا، سیب، هویج، گوشت سفت و … باید حداقل تا سه ماه پس از جراحی پرهیز کنید.
چگونه جراح فک و صورت خوب را تشخیص دهیم؟
یک جراح فک و صورت در واقع یک جراح متخصص است که تمام مسائل و پیچیدگی‌های فک و صورت را بررسی می‌کند. جراحی دهان و فک و صورت به طور گسترده یکی از تخصص‌های دندانپزشکی شناخته شده است. برای اینکه از جراحی خود نتیجه ایده‌الی به دست آورید بهتر است به یک متخصص خوب و مجرب مراجعه کنید. پس از انتخاب متخصص مورد نظر خود حتما در مورد او تحقیق کرده و برای اطمینان بیشتر نمونه کارهای او را مشاهده کرده و میزان رضایت آنها را بررسی کنید.
سخن پایانی
شما در این مقاله با جراح دهان، فک و صورت آشنا شدید. همچنین از خدمات تخصصی جراحی فک و صورت آگاه شدید. اگر سوال یا نظری دارید آن را در کامنت مطرح کنید تا در اسرع وقت توسط ما جواب داده شود.
سوالات متداول
عمل جراحی فک بر روی استخوان فک صورت می گیرد بنابراین باید سن رشد استخوانها به پایان رسیده باشد. معمولا رشد استخوانها در دخترها بین ۱۴ تا ۱۶ سالگی و در پسرها بین ۱۷ تا ۲۱ سالگی تمام می شود. پس از آن میتوان عمل جراحی فک انجام داد.
جراح پس از بریدن بافتها از داخل دهان و دسترسی به استخوان فک، برشهایی در استخوانهای فک ایجاد می کند تا آنها را حرکت داده و به موقعیت بهتری منتقل کند. پس از این که جا به جایی استخوانهای فک تمام شد، پلاک استخوانی کوچک، پیچ، سیم و حلقه های کشی برای ثابت نگه داشتن استخوانها در جایگاه جدید مورد استفاده قرار می گیرد. این سیمها و پیچها به مرور زمان بخشی از ساختار استخوان فک خواهند شد و نیازی به در آوردن آنها نیست.
در برخی موارد استخوان اضافی به فک افزوده می شود. این استخوان ممکن است از ران یا دنده برداشته شود. استخوان پیوندی با پلاک و پیچ در جای خود ثابت می شود.
در مواردی هم ممکن است لازم باشد استخوان تغییر شکل پیدا کند تا فک شکل بهتری پیدا کند.
عمل جراحی فک ممکن است در فک بالا، فک پایین، چانه و یا ترکیبی از اینها صورت بگیرد.
