در حوزه دندانپزشکی، وقوع مواردی مانند کشیدن دندان‌های مولر بالا یا درمان‌هایی که در قسمت پشتی فک انجام می‌شود، می‌تواند منجر به درگیری سینوس‌ها شود. این پدیده، یک امر طبیعی و رایج است. در هنگام کشیدن دندان، باز شدن سینوس به دلیل وجود استخوان نازک بین سینوس و حفره دهان رخ می‌دهد. در برخی از افراد، این بخش استخوان قابل رؤیت نیست. اما سوال این است که علائم و عوارض باز شدن سینوس چیست و در چنین مواردی چه باید کرد و چه مراقبت‌هایی پس از آن لازم است؟
باز شدن سینوس در چه شرایطی رخ می‌دهد؟
در بسیاری از موارد، دلایل مختلفی مانند پوسیدگی، آسیب جدی به ریشه دندان یا انجام درمان ارتودنسی به دلیل شلوغی دندان‌ها، نیاز به کشیدن دندان‌های فک بالا یا درمان جراحی قسمت پشتی فک را ایجاد می‌کند. در چنین شرایطی، احتمال وجود آسیب و شکستگی استخوان بین حفره دهان و سینوس و همچنین خونریزی وجود دارد. این مورد بسیار رایج است و نیازی به نگرانی نیست. اغلب در افرادی که دندان‌هایی با ریشه‌های بلند و استخوان نازک بین فک و سینوس دارند، این اتفاق رخ می‌دهد.
علایم باز شدن سینوس در اثرکشیدن دندان
در هنگام کشیدن دندان، خونی که درون حفره دندان وجود دارد، ممکن است وارد سینوس شود. سینوس برای تمیز کردن این محتوا، آن را به حلق یا بینی هدایت می‌کند و شما ممکن است آن را به صورت ترشحی تیره مشاهده کنید. این ترشحات به طور عمومی طبیعی هستند. با این حال، اگر در این ناحیه درد، تورم، یا عبور هوای بسیار زیاد و غیرقابل تحمل را تجربه کردید، بهتر است با دندانپزشک خود تماس بگیرید و نظر او را بپرسید.
به هر حال، اگر بعد از درمان‌های دندانپزشکی، به ویژه کشیدن دندان‌های فک بالا (مثلاً دندان مولر فک بالا و به ویژه دندان 6)، علائم زیر را تجربه کردید، این می‌تواند نشانه‌ای از باز شدن سینوس باشد و بنابراین بهتر است به سرعت به دندانپزشک مراجعه کنید:
علایم باز شدن سینوس در اثر کشیدن دندان عبارتند از:
- ورود هوا به دهان: با باز شدن سینوس هنگام کشیدن دندان، خونی که در حفره دندان وجود دارد، وارد سینوس می‌شود. سینوس در پاک کردن این محتویات، آن را به حلق یا بینی هدایت می‌کند. بنابراین، بیمار ممکن است هوایی که از طریق دهان وارد بینی می‌شود را در دهان خود حس کند.
- ورود مایعات به بینی: در برخی موارد، با باز شدن سینوس به میزان زیاد، بخشی از مایعاتی که از طریق دهان به معده منتقل می‌شوند، به بینی هدایت می‌شوند. این مایعات ممکن است از بینی خارج شده و به عنوان ترشحاتی تیره قابل مشاهده باشند.
- بسته شدن بینی: در بعضی موارد، بیمار ممکن است شکایت کند که بینی در یک طرف بسته شده است، به خصوص پس از کشیدن دندان‌های فک بالا.
- بوی بد دهان: باز شدن سینوس می‌تواند باعث عفونت در این منطقه شود و سبب بوی بد دهان شود. اگر بیمار با وجود رعایت بهداشت دهان خود، بوی بد دهان را تجربه کند، ممکن است سینوس ماگزیلا در اثر کشیدن دندان سوراخ شده باشد.
- احساس طعم تلخ در دهان: برخی از بیماران، علاوه بر بوی بد دهان، احساس طعم بد و تلخ در دهان خود را تجربه می‌کنند. این مشکل ممکن است به علت عفونت بافت لثه یا باز شدن سینوس اتفاق بیفتد.
- دیده شدن حباب در محل کشیدن دندان: در بعضی موارد، بیمار ممکن است در ناحیه کشیدن دندان حباب‌هایی را مشاهده کند که نشان دهنده باز شدن سینوس است.
- خونریزی بینی: اگر بیمار پس از کشیدن دندان با مشکل خونریزی بینی مواجه شود و قبلاً چنین مشکلی نداشته باشد، احتمالاً سینوس ماگزیلا به دلیل باز شدن آن در هنگام درمان، باعث خونریزی بینی شده است.
- سردرد و درد صورت: درد های مکرر در ناحیه سر و صورت از علائم دیگر باز شدن سینوس است.
- صدای تو دماغی: باز شدن سینوس می‌تتواند باعث تغییر در فشار هوا در ناحیه سینوسی شود که ممکن است به صدای تو دماغی منجر شود.
در صورت تجربه هر یک از این علائم پس از کشیدن دندان، توصیه می‌شود به یک پزشک دندانپزشک یا متخصص گوش و حلق و بینی مراجعه کنید. آنها می‌توانند تشخیص دقیقی از وضعیت سینوس شما بدهند و در صورت لزوم درمان مناسب را تجویز کنند.
عوارض باز شدن سینوس حین کشیدن دندان و راه‌های درمان آن
در صورتی که سینوس هنگام کشیدن دندان باز شود و به درستی درمان نشود، ممکن است عوارضی برای بیمار به وجود آید. سینوزیت مزمن، تورم و مشکلات در خوردن و نوشیدن از جمله عوارضی هستند که ممکن است ناشی از این وقوع باشند.
سینوزیت مزمن: این عارضه ناشی از نفوذ عفونت به فضای سینوس رخ می‌دهد و به صورت مزمن باقی می‌ماند.
تورم: تورم یکی از عوارض شایعی است که در صورت باز شدن سینوس و عدم درمان صحیح آن ایجاد می‌شود. این تورم‌ها می‌توانند ناحیه اطراف را تحت تأثیر قرار دهند.
مشکلات در خوردن و نوشیدن: به دلیل وجود ارتباطات بین حفره دهان، بینی و فضای سینوس، ممکن است فرد نتواند به راحتی غذا یا مایعات را مصرف کند. این مشکلات می‌توانند در طولانی مدت به مشکلات گوارشی منجر شوند.
درمان باز شدن سینوس با استفاده از جراحی لیفت:
در صورت باز شدن سینوس، لازم است که دندانپزشک متخصص با عمل کشیدن دندان، همزمان این حفره را ببندد. مهارت و تخصص دندانپزشک در انجام این درمان بسیار مؤثر است. دندانپزشک متخصص یک غشایی در این ناحیه قرار می‌دهد تا فضای بین دندان و سینوس را ببندد. در صورت لزوم، برای آماده کردن شرایط کاشت ایمپلنت دندان، پودر استخوان نیز در این منطقه استفاده می‌شود و سپس ناحیه لثه با خیاطی مخصوص بسته می‌شود. با این حال، برای بهبود بهتر این منطقه، بیمار باید پس از عمل جراحی، مراقبت‌های لازم را انجام داده تا فشار بین سینوس و حفره دهان کاهش یابد.
مراقبت‌های پس از جراحی لیفت سینوس
پس از انجام هر گونه عمل جراحی، برخی مراقبت‌ها به‌طور عمومی وجود دارد. اما برخی از اقدامات به‌خصوص برای مراقبت از بخیه‌هایی که پس از بازشدن سینوس در ناحیه دندانکشی انجام می‌شود، لازم است.
- از نی برای مصرف مایعات استفاده نکنید و با فشار هوا را از طریق بینی خارج کنید.
- عطسه را در دهان باز انجام دهید و آن را نگه ندارید، زیرا عطسه کردن باعث اعمال فشار بیشتر به ناحیه سینوس می‌شود.
- در صورت گرفتگی در ناحیه سینوس، می‌توانید از داروهای خوراکی مانند سودافد استفاده کنید. اما اگر شما فشار خون بالایی دارید یا داروهای فشارخون مصرف می‌کنید، حتماً قبل از استفاده از این داروها با دندانپزشک خود مشورت کنید تا مشکلات دیگری پیش نیاید.
- در صورتی که بعد از عمل جراحی به مدت یک ساعت به خونریزی مبتلا شدید، نگران نباشید. گازی که در دهان قرار داده‌اند را با فشار به نزدیکی ناحیه جراحی ببرید و پس از یک ساعت آن را از دهان خود بیرون آورید.
- خونریزی ممکن است تا 48 ساعت ادامه داشته باشد. اما اگر بعد از 3 ساعت همچنان خونریزی شدید داشتید، یک چای کیسه‌ای را مرطوب کنید و در ناحیه خونریزی قرار دهید و تا 30 دقیقه آن را با فشار به ناحیه موردنظر فشار دهید.
- در صورتی که ناحیه عمل تورم شدیدی دارد، می‌توانید از کمپرس یخ استفاده کنید. کمپرس را به مدت 20 دقیقه روی صورت قرار داده و سپس به مدت 20 دقیقه آن را بردارید.
- اگر دارای نگهدارنده ارتودنسی هستید، قبل از عمل جراحی آن را از دهان خارج کنید و تا 3 روز بعد از عمل در دهان قرار ندهید.
- در روز اول پس از عمل، بهتر است غذاهای نرم و خنک مصرف کنید. توجه داشته باشید که غذا باید غلیظ باشد و از نی استفاده نکنید.
- ازنیکوتین و مصرف دخانیات بعد از جراحی لیفت سینوس خودداری کنید، زیرا این مواد می‌توانند فرآیند بهبودی را کند کنند و خطر عفونت را افزایش دهند.
- به مدت چند روز بعد از جراحی فعالیت‌های فیزیکی سنگین را اجتناب کنید و استراحت کافی داشته باشید. برنامه روزانه خود را بر اساس توصیه‌های دندانپزشک خود تنظیم کنید.
- داروهای تجویز شده را به طور دقیق مطابق دستورات پزشک مصرف کنید و هرگونه علائم نامطلوب را به پزشک خود گزارش دهید.
- در صورت داشتن سؤالات یا نگرانی‌هایی درباره مراقبت‌های پس از جراحی، بهتر است با دندانپزشک خود تماس بگیرید تا راهنمایی لازم را دریافت کنید.
توجه داشته باشید که این فقط راهنمایی‌های عمومی هستند و توصیه‌های شخصی شما ممکن است با توصیه‌های دندانپزشک شما تفاوت داشته باشد. بنابراین، همیشه به دندانپزشک خود مراجعه کنید و درباره مراقبت‌های مخصوص و شرایط خود بپرسید.
سینوس فک بالا چیست
سینوس فک بالا یا سینوس ماکزیلر یکی از سینوس‌هایی است که در ساختمان صورت واقع شده است. سینوس‌ها فضاهای پر هوایی هستند که درون استخوان‌های صورت قرار دارند. سینوس فک بالا بین استخوان فک بالا (ماکزیل) و جداره داخلی استخوان‌های صورت قرار دارد.
سینوس فک بالا دارای شکل و حجمی متغیر است و به طور طبیعی با هوا پر شده است. این سینوس از طریق یک کانال با اطرافیان خود، از جمله ناحیه بینی، ارتباط برقرار می‌کند. نقش اصلی سینوس فک بالا، به عنوان یکی از سینوس‌های صورت، تسهیل عبور هوا از بینی به دستگاه تنفسی است.
سینوس فک بالا همچنین می‌تواند تأثیرات دیگری نیز داشته باشد. از جمله، کاهش وزن استخوان فک بالا و کاهش فشار وزن بر روی فک و دندان‌ها، ارائه عایق حرارتی و ضد صوت برای ناحیه بینی و تأثیر در تعادل و ثبات صورت.
در برخی موارد، سینوس فک بالا ممکن است عفونت یا التهابی به نام سینوزیت ماکزیلر را تجربه کند. این مشکل می‌تواند باعث تورم، درد و ترشحات مخاطی در ناحیه سینوس شود. در صورت بروز علائم مشابه، توصیه می‌شود به پزشک متخصص یا دندانپزشک خود مراجعه کنید تا تشخیص و درمان صحیح را دریافت کنید.
سینوزیت دندان درد
سینوزیت دندان درد یا همچنین به آن عفونت سینوس فکی دندانی نیز گفته می‌شود. این عارضه زمانی رخ می‌دهد که سینوس فک بالا (سینوس ماکزیلر) که در ناحیه استخوان فک بالا واقع شده است، عفونت یا التهاب را تجربه می‌کند. عفونت معمولاً از دندان‌های عقل (دندان‌های سوم مولر) یا دندان‌هایی که در نزدیکی سینوس فکی قرار دارند، شروع می‌شود.
عوامل زیر می‌توانند باعث بروز سینوزیت دندان درد شوند:
- ترک یا تخریب دندان: وجود ترک‌ها، سوراخ‌ها، ترمیم‌های بزرگ یا دندان‌های شکسته می‌تواند مسیر ورود عفونت به سینوس فکی را فراهم کند.
- عفونت دندان: التهاب عمیق در دندان به عنوان نتیجه‌ای از تسمه‌گذاری (تجمع باکتری‌ها در داخل دندان) می‌تواند به سینوس فکی گسترش یابد و عفونت را ایجاد کند.
علائم و نشانه‌های سینوزیت دندان درد شامل موارد زیر می‌شود:
- درد شدید در ناحیه دندان آلوده که ممکن است به سینوس فکی تابیده و احساس درد و فشار در این ناحیه ایجاد کند.
- تورم و قرمزی در ناحیه گونه یا زیر چشم در سمت آلوده.
- ترشحات مخاطی یا صلابت در حلق یا دهان.
- درد یا فشار در بارگیری دندان آلوده، مانند خوردن غذا یا جا بخوردن.
در صورت بروز این علائم، توصیه می‌شود به دندانپزشک خود مراجعه کنید. بررسی کامل و تشخیص دقیق نیاز به ارزیابی و بررسی بالینی توسط دندانپزشک یا متخصص ORL (گوش، حلق و بینی) دارد. درمان سینوزیت دندان درد شامل استفاده از آنتی‌بیوتیک‌ها برای کنترل عفونت، درمان دندانی (مانند ریشه کشی یا ترمیم دندان) و مراقبت‌های پس از درمان است.
مهم است به موقع به دندانپزشک مراجعه کنید، زیرا در صورت عدم درمان، عفونت می‌تواند گسترش پیدا کرده و به مشکلات جدی‌تری مانند عافت فشار خون، تورم و التهابات بیشتر، و در نتیجه عوارض جدی‌تری منجر شود.
مراقبت های بعد از جراحی سینوس لیفت
مراقبت‌های بعد از جراحی سینوس لیفت (سینوس لیفت) یک روش جراحی است که در آن بازواندازی سینوس فکی (سینوس ماکزیلر) انجام می‌شود تا فضای بیشتری برای ایمپلنت‌های دندانی فراهم شود. پس از انجام جراحی سینوس لیفت، مراقبت و پیگیری درست از اهمیت بالایی برخوردار است. در زیر، چندین راهنمای عمومی برای مراقبت های بعد از جراحی سینوس لیفت آمده است:
- استفاده از یخ: پس از جراحی، مصرف یخ یا استفاده از کیسه‌ی یخ روی منطقه مربوطه توصیه می‌شود تا تورم و ورم را کاهش دهد. این روش را می‌توانید در هنگام برخوابیدن و در طول اولین چند ساعت پس از جراحی استفاده کنید.
- استفاده از داروها: پزشک معالج شما ممکن است داروهای تسکین درد و ضد التهابی تجویز کند. مصرف دقیق و به موقع این داروها به شدت تأثیرگذار است و به شما کمک می‌کند تا با درد و تورم مرتبط با جراحی سینوس لیفت راحت‌تر برخورد کنید.
- رعایت محدودیت‌ها: در طول زمان بهبود، محدودیت‌ها و دستورات پزشک را رعایت کنید. از جمله ممنوعیت برای استفاده از سیگار و مصرف الکل، تجنب فشار دهندگی و قرارگیری در موقعیت‌هایی که می‌تواند فشار روی منطقه جراحی ایجاد کند، و رعایت توصیه‌های تغذیه ای که توسط پزشک شما داده می‌شود.
- بهداشت دهان و دندان: در طول دوره بهبود، از مسواک زدن در نزدیکی منطقه جراحی خودداری کنید. اما می‌توانید از چرب کردن دهان و استفاده از آب آبکشی با محلول ضدعفونی کننده پس از غذاخوری استفاده کنید. همچنین، مراقب باشید که دستورات پزشک خود را درباره تمیزکردن و مراقبت از محل جراحی دنبال کنید.
- تغذیه مناسب: تغذیه سالم و مناسب در فرایند بهبود بسیار مهم است. مصرف مواد غذایی نرم و ملایم، مانند سوپ‌ها، پوره‌ها و موادنرم‌کننده، تا زمانی که محل جراحی بهبود یابد، توصیه می‌شود. همچنین، مصرف آب کافی و اجتناب از مواد غذایی سخت و خرد شونده مهم است.
- پیگیری و مراجعه به پزشک: رعایت تمامی نوبت‌های پساجراحی و مراجعه به پزشک در صورت بروز هرگونه علائم نامطلوب یا مشکلات اضافی بسیار حیاتی است. پزشک شما ممکن است نیاز به بررسی و ارزیابی مجدد داشته باشد و راهنمایی‌های لازم را برای بهبود بیشتر بدهد.
مراقبت‌های بعد از جراحی سینوس لیفت بسته به مورد و شرایط هر فرد ممکن است متفاوت باشد. بنابراین، اطمینان حاصل کنید که دستورات پزشک خود را به طور صحیح دنبال می‌کنید و در صورت بروز هرگونه نگرانی یا سوال، با پزشک خود تماس بگیرید.
ریشه دندان در سینوس
ریشه دندان در سینوس به وقوع می‌پیوندد وقتی که ریشه یک دندان در نزدیکی سینوس ماکزیلر (سینوس فکی) قرار داشته باشد و به طور مستقیم یا غیرمستقیم وارد آن شود. این وضعیت به عنوان “ریشه دندان در سینوس” شناخته می‌شود و ممکن است در اثر عوامل مختلفی از جمله ترمیم نادرست دندان، عفونت‌های دندانی، تروما یا فشار قوی در منطقه دندانی رخ دهد.
وقتی یک ریشه دندان به سینوس متصل می‌شود، ممکن است علائم و عوارضی مانند درد، تورم، عفونت سینوسی، خونریزی مزمن، تشدید عفونت‌های دندانی، و در برخی موارد حتی ترشح مخاط از سینوس بروز کند. در صورتی که ریشه دندان در سینوس به شدت التهاب داشته باشد، ممکن است نیاز به درمان جراحی داشته باشد.
برای تشخیص ریشه دندان در سینوس، پزشک معالج شما ممکن است از روش‌های تصویربرداری مانند ایکس‌ری سینوسی، تصویربرداری مغناطیسی (MRI)، کامپیوتر توموگرافی محاسبه شده (CT scan) یا سونوگرافی استفاده کند. این تصاویر به پزشک کمک می‌کنند تا موقعیت ریشه دندان در سینوس را بررسی کرده و برنامه درمانی مناسب را برای شما تعیین کند.
در صورتی که ریشه دندان در سینوس عفونت داشته باشد، درمان شامل دو مرحله می‌شود. در مرحله اول، عفونت دندان و سینوس کنترل می‌شود. این شامل مصرف آنتی‌بیوتیک‌ها، آنتی‌الترناتیوها و دیگر داروهای تسکینی است. در مرحله دوم، ریشه دندان از سینوس جدا می‌شود تا عفونت بتواند بهبود یابد. این مرحله ممکن است شامل جراحی جراحی پاراژنتیکال (در صورت لزوم)، لیفت سینوس (در صورت نیاز به فضای بیشتر برای درمان دندانی) یا جراحی سینوس لیفت باشد.
دندان عقل نزدیک به سینوس
دندان عقل به طور معمول در قسمت پشتی چهارچوب دندانی (کوادرانت) قرار دارد. اگر دندان عقل نهفته باشد یا ریشه‌های بلندی داشته باشد، ممکن است همراه با عوارضی همراه باشد. در فک پایین، خطر برخورد و نزدیکی با عصب وجود دارد و در فک بالا احتمال قرار گیری در نزدیکی سینوس‌ها وجود دارد. برای درک بهتر نحوه قرارگیری دندان عقل نزدیک سینوس‌ها، نیاز به آشنایی مختصری با ساختار دهان و جمجمه است.
دندان عقل به‌طور معمول در بخش عقبی هر چهارچوب دندانی قرار دارد. در هر چهارچوب دندانی، سه دندان دائمی وجود دارد و دندان عقل به عنوان آخرین دندان دائمی در آن قسمت شکل می‌گیرد. هنگامی که دندان عقل رشد کرده و از لثه خارج می‌شود، به دلایل مختلفی ممکن است در نزدیکی سینوس‌ها قرار گیرد. این به دلیل زیر است:
- مکان نامناسب برای رشد دندان عقل در فک بالا: به عنوان مثال، اگر دندان عقل زاویه‌ای نامناسبی در هنگام رشد داشته باشد، هنگامی که رویش می‌کند و در صورت نهفتگی، ممکن است به سمت سینوس حرکت کند.
- اندازه و شکل سینوس: هر فردی ساختار بدنی منحصربه‌فردی دارد و شکل و اندازه سینوس‌ها در بدن هر فرد متفاوت است. اگر سینوس‌ها بزرگتر از حد معمول باشند یا در نزدیکی محل رشد دندان عقل قرار داشته باشند، احتمال قرارگیری دندان عقل در نزدیکی سینوس‌ها افزایش می‌یابد.
کاربرد لیزر در جراحی دندان عقل سینوس به منظور کاهش درد، عارضه و زمان نقاهت:
استفاده از اشعه‌های کم توان لیزر در جراحی دندان عقل سینوس، امکان ایجاد بی حسی در محل تزریق آمپول بی حسی و مناطق اطراف آن را بدون درد و عارضه فراهم می‌کند. با استفاده از اشعه‌های کم توان لیزر، فرد در هنگام تزریق آمپول بی حسی هیچگونه دردی را احساس نمی‌کند. سپس با استفاده از لیزر، رگی که دچار خونریزی شده است، مسدود می‌شود و به این ترتیب خونریزی کاهش می‌یابد. با تاباندن لیزر به ناحیه تحت درمان، عفونت و عوارض جانبی به شدت کاهش می‌یابند و دوره نقاهت کوتاه‌تر می‌شود. همچنین، در صورت آسیب اعصاب در ناحیه مورد نظر، لیزر می‌تواند به ترمیم عصب کمک کند و التهاب سلول‌ها را متوقف سازد. با استفاده از اشعه‌های کم توان لیزر به ناحیه تحت درمان، بدون درد و عوارض، ترمیم عصب در آن ناحیه انجام می‌شود.
عوارض جراحی دندان عقل نزدیک به سینوس:
انجام جراحی دندان عقل در نزدیکی سینوس به دلیل نزدیکی ریشه دندان عقل فک بالا به حفره سینوس، ممکن است خطرات خاصی را به همراه داشته باشد که بسته به شرایط هر فرد و پیچیدگی جراحی متفاوت باشد. برخی از خطرات احتمالی عبارتند از تورم، درد و خونریزی. پس از جراحی دندان عقل، تورم، درد و خونریزی از عوارض جانبی رایج هستند. با این حال، نزدیکی جراحی دندان عقل یا دندان‌های فک بالا به سینوس می‌تواند منجر به افزایش تورم و درد طولانی‌مدت شود و احتمال خونریزی بیش از حد را افزایش دهد.
درمان درد و خونریزی پس از جراحی:
برای تسکین درد و خونریزی پس از جراحی، می‌توان از داروهای ضد درد و ضد التهاب تحت نظر متخصص استفاده کرد. استفاده از بسته‌های سرد در ناحیه آسیب دیده نیز می‌تواند به کاتسکین درد و کاهش خونریزی کمک کند. همچنین، نگهداری از تمیزی و بهداشت دهان و فک بعد از جراحی بسیار مهم است. پزشک معالج ممکن است راهنمایی‌های خاصی در مورد تغذیه و نگهداری از ناحیه جراحی نیز بدهد.
استفاده از لیزر در جراحی دندان عقل سینوس می‌تواند بهبودهای قابل توجهی در کاهش درد، عارضه و زمان نقاهت داشته باشد. با این حال، همیشه بهتر است با پزشک خود در مورد گزینه‌های درمانی مناسب برای شرایط خاص خود صحبت کنید و توصیه‌های او را دنبال کنید.
