در زندگی خود، ممکن است شاهد افرادی باشیم که در قسمت صورت، ناهنجاریهایی در ناحیه فکها و دهان خود دارند. به عنوان مثال، ممکن است فک پایین آنها جلوتر یا عقبتر از حالت طبیعی قرار گرفته باشد، یا چانهشان کوچکتر از معمول باشد و موارد مشابهی. این افراد اغلب با مشکلاتی مانند دردهای مزمن، مشکلات تنفسی، مشکلات در صحبت کردن، مشکلات در هنگام جویدن و خوردن غذا، سایش و شکستگی زیاد دندانها و مشکلات دیگری روبرو میشوند که از آنها آزار و اذیت میشود. به دلیل استانداردهای زیبایی در جوامع امروزی، این ناهنجاریها باعث کاهش اعتماد به نفس آنها میشود. اما خوشبختانه، این مشکلات قابل تصحیح هستند.
به عنوان مثال، در مورد افرادی که آرواره بالا به اندازه کافی رشد نکرده است، ممکن است بینیشان نسبت به صورت بسیار بزرگ به نظر برسد. با جابجایی فک به جلو، این مشکلات قابل اصلاح هستند و باعث میشود ویژگیهای چهره آشکارتر و جذابتر به نظر برسند. همچنین، در مورد افرادی که چانهشان عقب یا کوچک است، جراحی فک میتواند با جلو بردن پایین چانه، تعادل بیشتری به نیمرخ آنها ببخشد و باعث شود بینی کمی کوچکتر به نظر برسد و چانه آنها بیشتر در دید مشاهده شود.
جراحی فک و صورت یک روش پزشکی است که به منظور اصلاح و تغییر شکل و ساختار فک و صورت انجام میشود. این نوع جراحی معمولاً توسط جراحان فک و صورت متخصص و با استفاده از تجهیزات پزشکی پیشرفته صورت میگیرد. در ادامه، به برخی جزئیات در مورد جراحی فک و صورت پرداخته خواهد شد:
- اهداف جراحی: جراحی فک و صورت اهداف متعددی دارد که بسته به نیازهای هر بیمار ممکن است متفاوت باشد. برخی از اهداف رایج شامل برطرف کردن ناهنجاریهای ساختاری فک و صورت، بهبود عملکرد گفتاری، تصحیح عیوب زیبایی صورت، درمان اختلالات تنفسی مانند آپنه خواب و ترمیم آسیبهای ناشی از صدمات و تصادفات است.
- نوع جراحی: جراحی فک و صورت شامل مجموعهای از روشها و فرایندها است که بسته به نیازهای بیمار و مشکلات موجود، متفاوت است. برخی از جراحیهای معمول شامل جراحی تغییر طرح چهره (رینوپلاستی، لیفت صورت و … )، جراحی تغییر اندازه و شکل فکها (جراحی ارتودنسی، جراحی افزایش فک بالا یا پایین و …)، جراحی زیبایی دهان و لب (لیفت لب، جراحی لب شکافی و …) و جراحی ترمیمی (بهبود ترمیمی پس از صدمات و آسیبهای صورتی) میباشد.
- فرآیند جراحی: جراحی فک و صورت معمولاً تحت بیهوشی کامل یا بیهوشی موضعی با استفاده از تجهیزات جراحی پیشرفته انجام میشود. پس از مشاوره و بررسی دقیق وضعیت بیمار، جراح متخصص یک برنامه جراحی تهیه میکند و به شکل دقیقی اقدام به اصلاح فک و صورت میکند. در برخی از موارد، جراحی همراه با استفاده از ترمیمهای جراحی، ایمپلنتها، پروتزها و بافتهای جابهجا شده میتواند صورت گیرد.
- بازده و بهبود: پس از جراحی فک و صورت، بیمار نیاز به مراقبت و رعایت دقیق دستورات پس ازجراحی دارد. زمان بهبودی و بازگشت به وضعیت طبیعی بستگی به نوع و مدت جراحی، میزان پایبندی به دستورات پس از جراحی و وضعیت عمومی بیمار دارد. پزشک معالج شما میتواند شما را در مورد فرآیند بهبود و زمان لازم برای بازگشت به فعالیتهای روزمره راهنمایی کند.
جراحی فک و صورت چیست؟
مهم است که در نظر داشته باشید که جراحی فک و صورت یک روند جدی است و نیازمند مشاوره و هماهنگی با پزشک متخصص است. قبل از تصمیمگیری برای انجام جراحی، بهتر است با پزشک خود ملاقات کرده و در مورد همه جوانب و جزئیات مربوط به جراحی، جراحی مورد نظر، ریسکها و انتظارات خود صحبت کنید.
جراحی فک و صورت یک تخصص ترمیمی و زیبایی است که بر روی جراحیهای مرتبط با صورت، دهان، فکها و ناحیه سر و گردن تمرکز دارد. این تخصص دندانپزشکی، جراحان را برای تشخیص و درمان بیماریها، صدمات و نقایص مربوط به این نواحی آموزش میدهد.
جراحی فک و صورت بهطور معمول توسط تیمی از جراحان دهان، فک و صورت و متخصصان ارتودنسی انجام میشود. این دو رشته تخصصی دندانپزشکی به دلیل اهمیت دندانها در این جراحیها همراهی میکنند.
در چه مواردی این جراحی انجام میشود؟
این جراحی در موارد مختلفی انجام میشود. ابتدا برای تشخیص نیاز به تشخیص و تمییز فک طبیعی از فکهای غیرطبیعی و ناسالم است. اگر فک فرد بهطوری نیست که عملکردهای مثل جویدن، تکلم و تنفس را بهدرستی انجام دهد، جراحی فک و صورت بهعنوان گزینهای مناسب مطرح میشود. برخی از عللی که پزشک را متقاعد میکند که جراحی فک و صورت انجام شود، عبارتند از:
- جلو بودن فک پایین
- عقب بودن فک پایین
- انحراف فک پایین
- عدم وجود چانه
- انحراف فک بالا
- تنگی شدید فک بالا
- لثه زیاد در هنگام لبخند
- اُپن بایت (فضای خالی میان دندانهای بالا و پایین)
- تنفس از طریق دهان
- وجود تومور در فک
- مشکلات در جویدن و بلع غذا
- درد مزمن در فک و مفاصل آن
بطور کلی، عوامل ژنتیکی، سندرمهای مادرزادی و عوارض ناشی از ضربه به فک و صورت از مهمترین علل ایجاد ناهنجاری در این نواحی هستند. برای افرادی که به دلایل مختلف مشکلاتی در فک و صورت خود دارند یا قصد انجام جراحیهای زیبایی صورت را دارند، مراجعه به جراح ماهر و با تجربه بسیار مهم است.
به طور کلی، افرادی که به جراح فک و صورت مراجعه میکنند، ممکن است بهصورت درمانی، زیباییگری یا هر دو این موارد نیاز داشته باشندر جراحی فک و صورت، ممکن است از روشها و فرآیندهای مختلفی استفاده شود. برخی از این روشها و فرآیندها عبارتند از:
- جراحی ارتودنسی: در برخی موارد، جراحی فک و صورت همراه با درمان ارتودنسی استفاده میشود. این روش بهبود تراز و تعادل بین دندانها و فکها را هدف دارد. ارتودنسی برای اصلاح عقب بودن فک پایین، جلو بودن فک پایین و تنگی فک بالا معمولاً استفاده میشود.
- جراحی افزایش چانه: در افرادی که به دلیل نقص ژنتیکی، صدمه یا علل دیگر چانه کمی دارند، ممکن است نیاز به جراحی افزایش چانه و استفاده از پروتز چانه (مانند ایمپلنت چانه) باشد. این جراحی باعث افزایش حجم و تعادل صورت میشود.
- جراحی کاهش چانه: در مواردی که چانه بیش از حد بزرگ است و باعث ایجاد ناهماهنگیهای ظاهری در صورت میشود، جراحی کاهش چانه ممکن است لازم باشد. این جراحی به منظور کاهش حجم و تعادل صورت انجام میشود.
- جراحی تغییر موقعیت فکها: در برخی موارد، جراحی به منظور تغییر موقعیت فکها (فک بالا و فک پایین) و بهبود تراز و تعادل بین آنها انجام میشود. این جراحی معمولاً در مواردی که عقب بودن فک پایین، جلو بودن فک پایین یا انحراف فک رخ میدهد، استفاده میشود.
- جراحی رفع نقص و ترمیم صورت: در بعضی موارد، جراحی صورت به منظور رفع نقصهای مادرزادی، صدمات و عوارض دیگری که باعث ناهماهنگی در صورت میشود، انجام میشود. این جراحیها شامل جراحی ترمیمی برای رفع شکاف لب و کام و جراحی ترمیمی پس از صدمات صورت میشوند.
سه نوع جراحی اصلی بر روی فک انجام میشود:
- جراحی اپن بایت: در این جراحی، قسمتی از استخوان بالایی فک، که دندانها بر روی آن قرار دارند، برداشته میشود. سپس فک بالا با استفاده از صفحات و پیچهایی در محل خود ثابت میشود.
- جراحی اصلاح جلوآمدگی فک پایین: در این جراحی، استخوانی که در بخش عقبی فک قرار دارد، از بخش جلویی آن جدا شده و اصلاح میشود. این جراحی امکان به عقب حرکت کردن فک پایین و تراز کردن آن را فراهم میکند.
- جراحی عقبرفتگی فک پایین: در این جراحی، استخوانی که در بخش پایینی فک قرار دارد، از پایه جدا شده و اصلاح میشود. سپس بخشی از فک پایین که دندانها بر روی آن قرار دارند و قسمتی از چانه به جلو حرکت میکند.
با چه سنی جراحی فک و صورت مناسب است؟
برای انجام این جراحی، استخوان فک باید به طور کامل رشد کرده باشد. به همین دلیل، بهترین زمان برای انجام آن بعد از بلوغ و در بازه سنی ۱۸ تا ۲۵ سالگی است. در این سنین، رشد فک به مرحله نهایی خود میرسد و توقف مییابد. همچنین، تغییر چهره از طریق جراحی فک نیز باید در همین بازه سنی، یعنی زمانی که استخوان فرد به طور کامل بلوغ کرده است، انجام شود. با این حال، در صورتی که فک بیمار مشکل جدی داشته باشد، جراح به تمرکز بر روی رفع مشکل موجود در فک میپردازد و سن متقاضی اهمیت زیادی نخواهد داشت.
عوارض جراحی فک و صورت
به طور کلی، هر عمل جراحی دارای عوارض و خطراتی است. در مورد جراحی فک و صورت، تجربه و مهارت جراح بسیار مؤثر در میزان عوارض پس از عمل است. یک جراح ماهر باید تمام پیچیدگیهای ساختار دهان و فک بیمار را بررسی کرده و سپس به جراحی پرداخته و در عین حال بیمار باید تمام خواستههای خود را با پزشک جراح در میان گذاشته و مطرح کند.
یکی از مهمترین عوارض این نوع جراحی، آسیب به عصبها و در نتیجه بیحسی صورت و دهان است. در طول جراحی، تلاش برای جلوگیری از آسیب به اعصاب فکها صورت میگیرد، اما با این حال، ممکن است پس از جراحی در بخشهایی از صورت بیحسی رخ دهد. این مشکل به مرور زمان بهبود خواهد یافت.
عوارض دیگر جراحی فک شامل خونریزی، عفونت، تورم، سفتی فک (برای چند ماه) و عوارض مربوط به داروهای بیهوشی و بیحسی هستند. در روزهای اول پس از جراحی فک، صورت ورم و کبودی خواهد داشت و به همین دلیل نمیتوان به درستی تغییرات را مشاهده کرد. با خوابیدن، ورم صورت کاهش مییابد و کبودیها روشنتر میشوند و بیمار میتواند تغییرات در چهره خود را مشاهده کند.
نتیجه جراحی فک
اصلاح مشکلات مربوط به فکها میتواند منجر به موارد زیر شود:
- راحتتر شدن فرآیند جویدن و به طور کلی بهبود عملکرد دندانها
- تعادل اجزای صورت
- بهبود خواب و تنفس
- بهتر شدن اختلالات گفتاری
- زیبایی ظاهری و افزایش اعتماد به نفس
اقدامات قبل و بعد از جراحی فک
همانطور که گفته شد، این جراحی معمولاً با همکاری جراح فک و صورت و متخصص ارتودنسی انجام میشود. معمولاً بیمار ابتدا توسط ارتودنتیست تحت درمان قرار میگیرد تا دندانها به وضعیت ایدهآل برای جراحی برسند، سپس جراحی انجاممیشود.
قبل از جراحی، ممکن است نیاز به اقداماتی مانند آزمایشهای خون، آزمایشهای تصویری، و مشاوره با تیم پزشکی باشد. پزشک شما همچنین ممکن است محدودیتها و دستورالعملهای خاصی را در مورد مصرف غذا و مایعات قبل از جراحی توصیه کند.
بعد از جراحی، پزشک شما دستورالعملهای مربوط به مراقبت پس از عمل را برای شما خواهد داشت. این شامل مصرف داروها، تغییر در رژیم غذایی، مراقبت از جراحیها و دستورالعملهایی در مورد شستشو و بهداشت دهان و صورت است. همچنین، شما باید برای بررسیهای پس از جراحی و پیگیریهای لازم به پزشک مراجعه کنید.
مهمترین نکته این است که همواره با پزشک خود در مورد هرگونه نگرانی یا سوالی که در طول فرآیند جراحی دارید، مشورت کنید. او میتواند نکات و راهنماییهای دقیقتری را بر اساس وضعیت شما ارائه دهد و به شما کمک کند تا بهبودی سریعتر و موفقتری داشته باشید.
زمان جوش خوردن فک بعد از جراحی فک
زمانی که فک به صورت جراحی ترمیم یا اصلاح میشود، فتقها و جوشها در محل جراحی شکل میگیرند. جوش خوردن فک بعد از جراحی فک میتواند به مدت متفاوتی طول بکشد و بسته به نوع عمل جراحی، میزان آسیب و همچنین عوامل فردی متغیر باشد. در ادامه، برخی از مواردی که باید درباره زمان جوش خوردن فک بعد از جراحی فک بدانید را بررسی میکنیم:
- زمان جوش خوردن: معمولاً جوش خوردن فک پس از جراحی فک در حدود 7 تا 14 روز اتفاق میافتد. در این بازه زمانی، پوست در محل جراحی شروع به بهبود میکند و جوشها شکل میگیرند. اما لازم به ذکر است که این مدت زمان تخمینی است و ممکن است بسته به شرایط فردی متفاوت باشد.
- تأثیر عوامل داخلی و خارجی: عواملی مانند سن، سلامت عمومی، تغذیه، مراقبتهای پس از جراحی و استفاده از داروها میتوانند بر زمان جوش خوردن فک تأثیرگذار باشند. برای مثال، افراد جوانتر و سالمتر معمولاً بهبود سریعتری را تجربه میکنند.
- نوع عمل جراحی: نوع عمل جراحی فک نیز میتواند تأثیری بر زمان جوش خوردن داشته باشد. برخی از عملهای جراحی فک شامل استخراج دندان، ترمیم شکستگی فک، ترمیم ترمیمی زانوتومی (Osteotomy) و اصلاح عضویت (Orthognathic Surgery) میشوند. هر یک از این عملها ممکن است زمان ترمیم و جوش خوردن متفاوتی را نیاز داشته باشند.
- مراقبتهای پس از جراحی: رعایت مراقبتهای پس از جراحی میتواند بهبود سریعتر و جوش خوردن موثرتر را تسهیل کند. این شامل استفاده از الیاف غذایی نرم و مایعات، استفاده از یخ برای کاهش تورم، رعایت دستورات پزشک مربوط به داروها و محدودیتهای فعالیت جسمانی است.
در هر صورت، برای دقت بیشتر و دریافت راهنمایی دقیقتر درباره زمان جوش خوردن فک بعد از جراحی فک، بهتر است با پزشک خود مشورت کنید. پزشک شما میتواند با توجه به نوع جراحی، وضعیت شما و عوامل دیگر، یک برنامه درمانی و زمانبندی مناسب را برای شما تعیین کند.
آیا احتمال مرگ در جراحی فک وجود دارد؟
مرگ در جراحی فک یک واقعیت نادر و جدید است که در برخی موارد خاص ممکن است رخ دهد. در اکثر موارد جراحی فک، احتمال مرگ بسیار کم است و ریسک آن بسیار پایینتر از سایر عملهای جراحی بزرگ است. با این حال، همواره وجود ریسکهایی در هر عمل جراحی وجود دارد و از جمله این ریسکها میتوان به عوارض جانبی جدی یا نارساییهای عملیاتی اشاره کرد.
در جراحی فک، مرگ ممکن است به دلیل عوامل زیر رخ دهد:
- عوارض تحت عمل: در حین عمل جراحی، عوارض تحت عمل ممکن است به وجود آیند و در برخی موارد خاص میتواند جدی باشد. مثلاً خونریزی شدید، ایجاد ترشحات زیاد در ریهها، نارسایی قلبی و عوارض مرتبط با بیهوشی ممکن است ریسکهایی باشند که در صورت وقوع به مرگ منجر شوند.
- عوارض پس از عمل: پس از جراحی فک، ممکن است عوارض جانبی ناخواسته رخ دهد که در برخی موارد میتواند جدی باشد. به عنوان مثال، عفونتها، خونریزی پس از عمل، تشکیل تودههای خونی (هماتوم) و تشکیل جیوب هوایی ممکن است از عوارض پس از جراحی باشند که در شرایط خاص میتوانند به مرگ منجر شوند.
- وضعیت پزشکی فرد: وضعیت پزشکی عمومی فرد میتواند تأثیر زیادی بر ریسکها و عوارض جراحی فک داشته باشد. افرادی که به بیماریهای مهمی مانند بیماریهای قلبی، تنفسی، دیابت و یا سیستمیک مبتلا هستند، در معرض ریسک بیشتری قرار دارند و ممکن است در صورت جراحی فک، با مشکلات جدی روبرو شوند.
مهم است بدانید که مرگ در جراحی فک بسیار نادر است و در تعداد بسیار کمی از موارد رخ میدهد. با این حال، قبل از تصمیم به جراحی فک، باید با پزشک خود مشورت کرده و همه جوانب و ریسکهای مرتبط با عمل جراحی را به دقت بررسی کنید. پزشک شما میتواند به شما راهنمایی کند و اطلاعات دقیقتریدر مورد مرگ در جراحی فک، باید توجه داشت که این یک واقعیت نادر و نامطلوب است. عملیات جراحی فک به طور کلی به صورت ایمن انجام میشود و معدل مرگ و میر بسیار پایین است. با این حال، همواره در هر عمل جراحی، ریسکهایی وجود دارد و ممکن است عواقب جانبی جدی رخ دهد.
عوامل زیر میتوانند به مرگ در جراحی فک منجر شوند:
- بیهوشی: بیهوشی که برای انجام جراحی فک استفاده میشود، ممکن است با خطرات خاص خود همراه باشد. عوارض جانبی ناخواسته مانند تنگی نفس، نارسایی قلبی، آسم بیهوشی و واکنشهای آلرژیک ممکن است ریسکهایی باشند که در صورت وقوع، به مرگ منجر شوند.
- خونریزی: خونریزی شدید در حین یا پس از جراحی فک میتواند خطر جدی برای فرد باشد. اگر خونریزی کنترل نشود، ممکن است به نارسایی عضلانی، کاهش حجم خون و فشار خون، و در نتیجه مرگ منجر شود.
- عفونت: عفونت در محل جراحی فک میتواند عارضه جانبی جدی باشد. در برخی موارد، عفونت میتواند به سایر اعضای بدن گسترش یابد و باعث مشکلات جدی شود، که ممکن است به مرگ منجر شود.
- عوارض داروها: داروهای استفاده شده در جراحی فک میتوانند عوارض جانبی ناخواسته را به همراه داشته باشند. مثلاً عوارض ناشی از تجویز غلظت بالایی از دردسر مانند افزایش فشار خون، ایجاد مشکلات تنفسی و تشنج ممکن است ریسکهای جدی باشند که به مرگ منجر شوند.
در نهایت، باید تأکید کرد که این ریسکها در صورت وقوع بسیار نادر و بسیار پایین هستند. تیم پزشکی متخصص و مجربی که جراحی فک را انجام میدهد، تمام تلاش خود را برای کاهش این ریسکها انجام میدهد و به روشهای ایمنی رعایت میکند. قبل از جراحی فک، مهم است با پزشک خود درباره تمام ریسکها و عواقب جانبی محتمل صحبت کنید تا تصمیم مناسب
